Иугæр Шамилы уацары куы акодтой, уæд Кавказы æппæт хæххон адæм сæхи куыддæр къуындæг банкъардтой сæ райгуырæн зæххыл; ныр бæлвырдæй федтой, раздæры сæрибарæн, уыдон фыдгулæй афтæ хъæбатырæй кæй хъахъхъæдтой æмæ сæ туг æмæ сæ царды аргъæй кæй æлхæдтой, уыцы сæрибарæн æрцыди кæрон.

Шамилы уацары куы райстой, уæд Кавказы цæрæг адæмтæн сæ ныфс асаст, сæ зæрдæтæ бамæгуыр сты, банкъардтой, сæ райгуырæн бæстæ сын цæрынмæ кæй суынгæг, уый. Ныр бæлвырдæй сæхи цæстæй федтой, туджы аргъæй кæй балхæдтой, афтæ хъæбатырæй знагимæ цы сæрибары сæрвæлтау тох кодтой, уымæн кæрон кæй æрцыд.

Артисты куысты сæйрагдæр ныхас у. Уый фæрцы æвдисы, цы фæлгонцы ис, уымæн йæ зæрдæйы ахаст, миддуне, сценæйы кæимæ æмбæлы, уыдонæй æлкæмæ дæр йæ цæстæнгас. Театрдзау залы кæцыфæнды рæнхъыл куы бада, уæддæр артисты ныхас хъуамæ хъуса хорз, бæлвырдæй. Уый у артисты сæйраг хотых. Уыцы хъуыддаг æмбары алы артист дæр æмæ иудадзыг кусы уыцы хотых фæхъомысджындæр кæныныл.

Я скрежещу зубами и, сжав кулаки, рычу: нет, нет! Что такое мусульманин, христианин! Мы дети одного народа. У нас один язык. Нация — это язык...

Прочтите внимательно.  

Вы можете подписаться под ним, если согласны с содержанием.

Абон, рухæны мæйы 15-æм боны 2011 азы Ардасенты Хадзыбатырыл æххæст кæны 100 азы. Уый уыдис поэт, литературæ иртасæг, тæлмацгæнæг. Хадзыбатыры тыххæй уац, йæ къамтæ æмæ цалдæр æмдзæвгæйы æрбарвыста Куыдзаты Аслан.

Астæуæй бады Къаболаты Солтан, дамбаца йæ къухы. Йе уæхскыл ын хæцы Гутнаты Газакк. Иннæ та у Басаты Бодти. Абоны хуызæн сæ хъуыды кæнын, Хæтæлдоны сыхæгтæй цардыстæм. 1941 азы кæрæдзи фæдыл ацыдысты хæцæг æфсадмæ. Басаты Бодти афæдз фæхæцыди знæгты ныхмæ, стæй йæ дохтырты амындæй рауæгъд кодтой...

Исак Гогичев, всю свою жизнь посвятивший искусству, известен осетинскому народу. Заслуженный артист РФ, народный артист Республики Северная Осетия–Алания, народный артист Республики Абхазия, лауреат Госпремии РСФСР им. К.С. Станиславского. Это тот, кто создавал, творил, строил, кто определял направление развития осетинского театра, чье искусство принесло этому театру славу и уважение. Произведения художников, композиторов, писателей, творивших еще далеко до наших дней, можно видеть, слышать, восхищаться ими... А искусство актера, его творения... Где они? Искусство актера живет до тех пор, пока жив он сам. Но значит ли это, что с уходом актера искусство его исчезает?

По заведенной неизвестно кем, но непреложной традиции прошлых лет, первый фильм после окончания ВГИКа молодые выпускники должны были снимать под патронажем известного мастера. «Сюрприз «был первым художественным фильмом кинорежиссера Измаила Бурнацева, и по счастливому стечению обстоятельств художественным руководителем у него согласился быть Тенгиз Абуладзе. Ирония заключается в том, что у фильма, снятого по этому сценарию, написанному всего за пару дней, самая удачная судьба из всех сценариев и пьес, написанных мною вообще. Фильм 1975 года до сих пор пользуется большой популярностью у телезрителей. Его довольно часто показывают по телевидению, причем, не только в Северной Осетии, он знаком уже третьему поколению телезрителей, его героев цитируют буквально дословно, а во время показа «Сюрприза» в Доме кино в Москве, один из зрителей продавил от смеха кресло...

Тихо и равномерно текла жизнь в маленьком южно-российском городе Азове, и ничего особенного там не происходило. Иностранцев эта женщина не встречала, разве что приезжал кто-нибудь, чтобы удостовериться в том, что знаменитая река Дон так же тиха, как и прежде, и несет свои воды в мелкое Азовское море, а оттуда в бесконечное Черное. Хозяйка только что засадила свой огород: от дома до соседского забора теснились грядки с зеленой рассадой клубники. Со стороны главной улицы забор участка был как раз такой высоты, что позволял прохожим, если встать на цыпочки, заглянуть за него и отпустить комплимент первым ландышам хозяйки. Обитатели дома номер пять еще больше удивились, когда иностранец заплатил им за разрешение выкопать из земли клубнику и отдал ее соседке из дома номер девять.

Ковалевский Максимы фырт Максим райгуырди 1851 азы 27 августы Харьковы. Гимназы фæстæ каст фæци Харьковы университеты — Уæрæсейы рагондæр ахуыргæнæндæттæй иуы — юридикон факультет. Зыдта францаг, немыцаг, англисаг, испайнаг æвзæгтæ. Йæ ахуыр дарддæр ахæццæ кодта Францы, Англисы æмæ Германы университетты, уыцы иу рæстæг куыста архивты æмæ библиотекæты, базонгæ бирæ ахуыргæндтимæ æмæ æхсæны кусджытимæ, бахæлар Маркс æмæ Энгельсимæ.

Цардтымыгъ æй фæхаста йæ райгуырæн зæххæй, цæргæ-цæрæнбонты йæм æцæгæлон бæстæйы йæ былыцъæрттæ фæхордта. Фæлæ нал сæмбæлд йæ фыды уæзæгыл Гæздæнты Гайто йæхæдæг.

Ирон интеллигенцийы зындгонд минаеваертты къамтæ, "Мах Дуг", 2002 аз, № 6.

Гъазунцæ си зумæги ехбæл. Биццеутæ скæнунцæ гæнæ æхситæ, сæ дæргъцæ 1,5 м. Ахирхунцæ кæрзæ, акъаци кенæ æндæр федар гъæдæй къæбæл 5–6 см бæрцæ, ниххуайунцæ си зæгæл, зæгæли фий гъæуама 1 см бæрцæ кæса æндæмæ къæбæлæй, ма си рауайуй кинти. Гæнæ æхсæ ибæл истохунцæ. Æхси иннæ кæрон ба сæ еу къохбæл бабæттунцæ. Уæдта еугурæй дæр еумæ фехсунцæ ехмæ кинти, æхсæ ци къохбæл баст у, уой ба ратъæпп кæнунцæ ма кинти зелунцæ ехбæл...

Много ли найдется читателей, никогда не слышавших о главном авторе этой книги? Много ли на свете стран, где бы не издавались описания его путешествий? Если и есть такие, то число их день ото дня убывает. Соотечественники уже объявили Тура Хейердала (06.10.1914-18.04.2002) самым знаменитым норвежцем XX в. А он гордился родиной и считал себя гражданином Мира, посвящая жизнь идее исторического и культурного единства человечества.

Рагзаманты нæмттæ «скифтæ», «кельттæ» кæнæ «эфиоптæ» амыдтой тынг бирæ æбæрæг адæм. Скифтæ цардысты бердзенты зæххыты Цæгатскæсæн фарс. Фæлæ мах цы историкты кой ракæндзыстæм, уыдон дызæрдыг кæнынц дыууæ хъуыддагыл. Геродоты хъуыдымæ гæсгæ «скифтæ» сты, кæрæдзимæ æнгом баст чи уыд, иу æвзагыл чи дзырдта æмæ Дунайы дæлвæзтæй Азовы денджызмæ, стæй дарддæр чи ахæлиу былгæрæттæй, уыцы адæмыхæттытæ. Геродот (уый фæстæ та Лукиан дæр) хицæн кæны скифты æмæ савроматты, арæх сын знæгтæ чи уыд, сæ уыцы скæсæйнаг сыхæгтæй. Уыдон тыххæй дзуры æрмæст уый, æмæ кæй равзæрдысты скифтæ æмæ амазонкæтæй, уымæ гæсгæ зæгъæн ис: ce ’взаг æмæ æгъдæуттæ сты сæ фыдæлты ’взаг æмæ æгъдæутты æнгæс, æрмæст иуцасдæр тызмæгдæр.

Уый y Францы Академийы уæнг, сæххæст ыл 80 азы. Йæ ном — Жорж Дюмезиль. Уый кæсы фæсарæйнаг æвзæгтыл, æрмæст ма цалдæргай адæймæгтæ, кæнæ та иунæг адæймаг кæуыл дзуры, йе та бынтондæр чи фесæфтис, ахæм æвзæгтыл. Уый иттæг хорз зоны скандинаваг хуыцæутты æмæ Кавказы таурæгътæ, куы йæ бафæнда, уæд Индийы æмæ Ираны хуыцæуттимæ дæр æмсæр ныхас кæндзæни. Уый y историк, мифолог, лингвист, филолог æмæ а. д. Цыбыр дзырдæй, уый у, йæ чингуытæ æгас дунейы дæр кæмæн кæсынц, ахæм ахуырлæг.

XX æнусы наукæйы Ж. Дюмезиль у, æмбал кæмæн нæй, ахæм диссаджы фæзынд. Нæ уыдис æндæр ахæм ахуыргонд, уыйау æмхуызон арф чи зыдта ромаг пантеоны структурæ дæр æмæ убыхаг æвзаджы мивдисджыты ифтындзæджы лыстæг хицæндзинæдтæ дæр. Нырыккон ахуыргæндты бон нæма y сæ наукон авналæнты уыйбæрц æгæрон зонындзинæдтыл аххæссын...

Цæлыккаты Ахмæт райгуырдис 1882 азы Цæгат Ирыстоны Куырттаты комы Ногхъæуы. Уыцы рæстæджы ма ног уыдысты Кавказы хæсты хабæрттæ, æмæ сæ йæ чысылæй хъусгæ ’рцыд Ахмæт. Кавказ уыди Уырысы дæлбар, хицауиуæг дзы кодтой æцæгæлон æгъдæуттæ, колонион бæстæты куыд вæййы, афтæ. Æндæр хъуыды, æндæр зондахаст кæнæ æндæр æгъдæуттæн дзы сулæфт нал уыди. 

Уæрæхдæр дуне Ахмæт уынын байдыдта, Стъараполы гимназы ахуыр кæнгæйæ. Ам бирæ уыд цæгаткавказаг фæсивæд. Каст æй фæци 1899 азы. Рауæрæхдæр сты дунемæ йæ фæндæгтæ. Бацыд Мæскуыйы университеты юридикон хайадмæ...

ЦÆЛЫККАТЫ Ахмæты тыххæй Ибрагим Чулик фыста: «Стать в качестве друга и брата к близким, быть истинным сыном отчизны и посвятить себя на безвозмездное служение народу — дело великое, требующее воли сильной непоколебимой. Таким был Ахмед».  

Йе ’мбæстаг Елехъоты Тамби та журнал «Горцы Кавказа»-йы фыццæгæм (нудæсæм) номыры фыста, зæгъгæ, Ахмæт суанг эмиграцийы зындæр азты дæр æууæндыд уырыссаг демократийы хъомысыл, фæлæ йæ фæстæдæр «царды зилдухæнтæ æмæ цæлхъытæ уыцы хатдзæгмæ æркодтой: Кавказы адæмтæн сæ политикон хæдбардзинадыл тохы зæрдæдаргæ никæуыл у сæхицæй дарддæр».