Трудно переоценить значение столь важного для истории алан и Алании события, как выход книги А. Алеманя «Аланы в древних и средневековых письменных источниках». Это яркое, красочное полотно позволяет нам на протяжении полутора тысячелетий следить за жизнью алан — воинов, славившихся на Западе и Востоке смелостью, военными победами и доблестью. Эта книга полезна и специалистам — историкам, археологам, этнографам, политологам, и любителям истории. Мне кажется, что после знакомства с антологией древних сведений об аланах возникнет желание еще больше узнать об истории алан—асов—осетин. 

Скачать книгу в формате djvu

Как стало известно "КоммерсантЪ", следственный комитет при прокуратуре РФ и прокуратура начали проверку действий сотрудников МВД, дежуривших на посту, через который проехал террорист-смертник, взорвавшийся накануне возле Центрального рынка Владикавказа. В результате теракта, по последним данным, погибли 18 человек, а 150 получили ранения. Следствие подозревает, что постовые проявили халатность, не досмотрев багажник "Волги", в котором находилась бомба. А права, предъявленные террористом, при досмотре числились за недавно погибшим человеком.

ОСЕТИНСКИЕ НАРОДНЫЕ СКАЗКИ 

Составитель и переводчик —  

Таймураз Алибекович Саламов.  

Владикавказ 2006

Сегодня, 09.09.2010, около 11:20, на центральном рынке Владикавказа произошел мощный взрыв, предположительно 30-40 кг. в тротиловом эквиваленте. При взрыве погибло 16 человек, еще более 100 человек получили ранения различной степени тяжести. Среди пострадавших четверо детей, двое из которых в тяжёлом состоянии. 

Установлена личность террориста, взорвавшего начиненный взрывчаткой автомобиль: его фамилия Арчиев или Арчаков. Владельцем автомобиля являлся человек по фамилии Добриев. Машина за 20 минут до теракта въехала в Северную Осетию из Ингушетии.

Дæ райгуырæн бæстæйы, дæ адæмы ивгъуыд заманты истори куы нæ зонай, уæд зын цæрæн у. Ныртæккæ мах цы дунейы цæрæм, уый арæзт цыди тынг раджы, стæй бирæ фæлтæрты фæллой æмæ зондæй. Уыцы æнæкæрон бирæ хъæздыгдзинæдтæй та пайда кæны алы адæймаг дæр, дунемæ, рухсмæ куы рахизы, уæдæй йæ амæлæтмæ. Уымæ гæсгæ, незаманты цæрæг адæм историйы хуыдтой «рæстæджы æвдисæн, царды развæндаг амонæг».

1 сентября 2004 года в школе №1 города Беслан были взяты в заложники более тысячи человек, в основном детей. Три дня весь мир следил за событиями, закончившимися кровавой драмой... Такое нельзя забывать... Такое не должно повториться нигде и никогда!

Æнусты дæргъы Ирыстоныл бирæ фыдбылызтæ æрцыди кæм æрдзон, кæм та æхсæнадон-социалон тыхты ахæсты, æмæ дыууæ хуызы сæфты цаутæн дæр уыд æфсæнттæ, аххостæ. Æнæ æфсон æмæ аххосæй нæдæр æрдзон фыдбылызæн вæййы æрцæуыны мадзал, нæдæр æхсæнадон-социалон. Æрдзон фыдбылызты æфсæнттæ, аххостæм адæймаг ницы бар дары, æмæ йæ сæ сæфты цаутæй азымы дæр нæ бадардзынæ. Æхсæнадон-социалон фыдбылызтæн æндæр у сæ ахаст. Райдайæнæй кæронмæ æрцæуынц æхсæнады аххосæй, хицæн социалон къордты амынд æмæ архайдæй, иугай хивæнд хицæутты фæндонæй.

Æппæт дунейы истори абоны онг цы нæма федта æмæ фехъуыста, ахæм æвирхъау фыдбылызы хай баци Беслæныхъæу. Уыцы стыр бæллæх ныл нæ фыддæр фынты æрцыд, æви нæ хъалæй, уый абон дæр бирæтæ нæма раиртæстой. Чи йæ базыдта, уый та йæхи дæр æмæ йе ’мбæлтты дæр бафæрсы, цæмæн æрцыд, уымæй. Кæй æххуысæй æмæ кæй аххосæй? Кæмæй бацагуырдæуа дзуапп? Чи йæ ссара? Бæллæх не ’рцæудзæн, уый нæ хъахъхъæнджытæ нæ зыдтой, зæгъгæ, уый абон зын зæгъæн у. Куы нæ йæ зыдтаиккой, уæд рагацау сæ цæрæнуæтты дæр, сæ куыстуæтты дæр хъалагъурты нæ сæвæрдтаиккой. Хæцæнгæрзтæй ифтонг салдæттæ сын сæ сæрты цъиу атæхын дæр куы нал уагътой. Афтæмæй мингæйттæ та æвæгæсæгæй бабын сты. Иу дзы нæ загъта, нæхи куыд хъахъхъæнæм, афтæ адæмы дæр бахъхъахъæнæм, зæгъгæ. 

Ирон адæмæй хъуыды кæнынхъом чи у, уыдонæй дызæрдыггаг никæмæн у, ирон æвзагæн сæфынæй тас кæй у, уый. Стæй дард фидæны нæ, фæлæ ныры фæлтæры цæстуынгæйæ. Дзæуджыхъæуы скъолаты райдайæн кълæсты ахуыргæнджытæн цы социологион æрфарст уыд, уый бæрæггæнæнтæм гæсгæ, ныридæгæн фыццæгæм кълæсты ахуыргæнинæгтæн сæ 80–90 проценты иронау дзурын нæ зонынц, ирон уæвгæйæ. Уавæр бирæ хуыздæр нæу Беслæны дæр. Иннæ районты центрты иронау æмæ уырыссагау дзурæг сывæллæтты нымæц нырма æмхуызон у, фæлæ хæстæгдæр дæсгай азты тыхджындæр фæуыдзæн уырыссаг æвзаг, æмæ ма ирæттæ иронау дзурдзысты æрмæст бинонты ’хсæн.

Хæххон фæндæгтæ сты ивгъуыд дугты æвдисæнтæ. Кæддæр сыл нæ фыдæлтæ цыдысты сæрибардзинады сæраппонд. Æхсаргæрдты зæлланг æмæ фæдисон бæхты тъæбæртт хъуысти арф кæмтты. Хæххон фæндæгтæ адæмæн хастой цин æмæ маст дæр, уыдысты сæ ирвæзынгæнæг. Æмæ ныртæккæ дæр кæцыфæндырдæм куы ахъуыды кæнæм, уæддæр Уæлладжыры комы фæндагæн ис стыр ахадындзинад. Кæд Ручъы æфцæджы бынты тъунел ивгъуыд æнусы æвдайæм азты арæзт æрцыд æмæ фæндаг раздæр хызт Мамысоны æфцæджы сæрты, уæддæр зындгонд уыд канд нæ бæстæйы нæ, фæлæ ма фæсарæнты дæр.

Исполнилось два года с момента начала грузинской агрессии на Южную Осетию. Дорогой ценой досталась осетинам победа в этой войне. Разрушенные города и села, сотни убитых. Светлая память всем, кто ценой своих жизней отстоял свободу и независимость Южной Осетии, всем невинным жертвам кровавого геноцида, учиненного фашистским режимом, правящим сегодня в Грузии. Пусть подобное нигде и никогда больше не повторится. Пусть Южная Осетия станет процветающей страной, в которой живут счастливые люди.

Мы, представители Оргкомитета Северо-Осетинской республиканской религиозной организации «Уацдин» хотели бы выразить надежду на то, что любые попытки узурпации святынь осетинской традиционной веры и дискредитации ее духовных начал и религиозных практик, которые могут привести к появлению напряженности в межнациональных и межконфессиональных отношениях, будут исключены из планов представителей других конфессий.

"Иу — Хуыцау! Хуыцауы динæй арвмæ хауы дур". Ирон адæмæй ацы цалдæр хуымæтæг дзырды чи нæ зоны, ахæм нæ разындзæн. Бæгуы сæ зонæм, фæлæ нæм, цымæ, сæ хъуыды хъары? Бирæ, дам, ницæмæй бæззы, кæд бирæ мæгуыры хос нæу, уæддæр. Æрхæсдзыстæм, ныхас кæуыл цæудзæн, уыцы нымæцтæй цалдæр. Цæгат Ирыстоны ис 86 дингæнæг организацийы. Абабау, дингæнджыты сектæ дзы макæй схон, сæхи организацитæ хонынц. Се 'гъдауы бындуры чырыстон дин кæмæн ис, уыдон сты 58 организацийы. Æмæ нæм цы нæ ис! Иеговисттæ, баптисттæ, пятидесятниктæ, æвдæм боны адвентисттæ, евангелисттæ, латинаг æгъдауы католиктæ, молокантæ, лютерайнæгтæ, протестанттæ... Ис нæм пысылмон диныл хæст 16 организацийы. Ис нæм ортодоксалон иудаизмы 2 организацийы. Ис нæм Кришнæйы зонды æхсæнады иу организаци. Уыдон сты, официалон æгъдауæй регистрацигонд чи æрцыд æмæ, кусыны бар кæмæн ис, ахæмтæ...

Более чем две тысячи лет тому назад на Крымском полуострове господствовали скифы — могучее и воинственное племя. Воспитанные в суровых условиях скифы отличались телесной выносливостью и душевной доблестью. Скифские воины, сильные и мужественные, готовы были в любую минуту сесть на коней и отправиться в поход на врага, угрожающего их отечеству...

Иу ирон лæг дæр ныртæккæ гуырысхо нæ кæны, ирон адæм зын уавæрмæ кæй æрцыдысты, ууыл. Бабирæ сты, тагъддæр алыг кæнын кæй хъæуы, ахæм фарстатæ. Ирыстоны арæнтæм лæбурынц. Фæсхохы нæ зæххытæ гуырдзы сæхи хонынц, сæ быцъынæг тонынц, цæмæй сæ байсой, ууыл. Ам, Цæгат Ирыстоны та нæ ныхмæ хъулгъа ныллæуыдысты. Терчы рахизфарс сæхи хонын байдыдтой, нæ фæсивæд сын фаг ныхкъуырд радтой, фæлæ уæддæр нæма æрсабыр сты, нæ арæнтæм нын лæбурынц, иугай нæ марынц, нæ мулк нын тыхист кæнынц. Бæлвырд нæу мæ паддзахадон арæзтады фидæн: искæимæ æмбар цæдисонтæ уыдзыстæм, æви искæй дæлбар цæрдзыстæм, æви хибар иугонд паддзахад сараздзыстæм, æви ныр куыд дыууæ дихы стæм, афтæмæй баззайдзыстæм. 

С незапамятных времен в Осетии конные состязания привлекали к себе большое внимание. Быть хорошим наездником у осетин считалось одним из наиболее важных качеств мужчины. Этот вид спорта стал традицией в быту народа. Скачки устраивались на всех торжествах, празднествах и даже в память об умершем. Через год после похорон устраивались скачки в честь покойного. Количество участников скачек зависело от достатка родных покойного, которые выделяли призы победителям.

Изучением вопроса происхождения и сущности игр занимались ученые многих стран. Существовали различные теории по этому вопросу. Спенсер, Гросс, Бюхер и другие утверждали, что игра появилась раньше труда. Эти теории оказались несостоятельными в объяснении игр как общественного явления, так как они рассматривали игры с идеалистических позиций. Ошибка буржуазных ученых заключалась в том, что они механически переносили биологическую природу игры животного на социальный характер игры человека. Они утверждали, что источником возникновения игры является не окружающая общественная среда, а инстинкт и наследственность.

В истории физической культуры нашей страны особое место занимают национальные игры. В них отражаются все характерные черты народа. Посредством игр у молодежи воспитывались и развивались физическая сила, ловкость, меткость, скорость, гибкость, умение ездить верхом, владеть оружием и ряд других качеств, необходимых в бою и трудовой жизни народа. Создателем и хранителем народных форм физической культуры, как правило, всегда выступал трудовой народ.

Райсом æххæст кæны 65 азы Фыдыбæстон стыр хæсты фæуæлахизы боныл.Ирыстонæн бирæтæ йæ хъæбултæй раттой сæ удтæ уыцы уæлахизы сæраппонд. Хæсты быдырæй чи нал сыздæхт, уыдонæй иу уыдис поэт Кочысаты Мухарбег. Æрæджы сæххæст 90 азы йæ райгуырды боныл.Йæ рухс ном æссарынæн æмæ йæ цард цы уæлахизæн ратта, уыцы боны номыл абон мах мыхуыр кæнæм Кудзаты Асланы æрбарвыст æрмæг.

Столкнулся здесь в комментариях с ингушской ссылкой на ролик в ютубе с фрагментом о Дикой дивизии из фильма, снятого по заказу ингушских «историков» о разгроме «Железной дивизии» и Брусиловском прорыве. Вообще у новоявленных ингушских «историков» есть два любимых мифа, по их мнению неопровержимо доказывающих героизм ингушей как в первую, та и во вторую мировые войны: это Брусиловкий прорыв с разгромом «Железной дивизии» и героическая оборона ингушами Брестской крепости. Привожу здесь фрагмент из книги историка из Санкт-Петербурга И.В. Пыхалова, касающийся мифа о разгроме «Железной дивизии».