Адæмон бæрæгбон нывылгæнæг ахсджиагдæр мадзæлттæй иу уыди хъазт. Зонæм дыууæ хуызы хъæзтытæ. Сæ иутæ сты æрвылбоны хиирхæфсæн мадзæлттæ, иннæтæ — бæрæгбæттимæ баст. Афтæ дихгонд цæуынц сæ мидисмæ гæсгæ. Ахуыргæндтæ куыд зæгъынц, афтæмæй хъазтæн хъæуы бæлвырд бынат, нымад рæстæг. Хъæзтытæ вæййынц бæлвырд цæимæдæрты баст æмæ сæм пайдайы цæстæй нæ фæкæсынц. «Хъазт бæрæгбонимæ баст уыди æви хиирхæфсæн мадзал, уымæй аразгæ вæййы йæ ахаст — уый руаджы нæ айрох вæййынц нæ тыхстытæ, ныфс нæ бауадзы. Хъазт фæхайджын вæййы æрвон комытæфæй æмæ басгуыхы бæрæгбоны фидыц. Уæнгтæ дзы срог вæййынц, ратты нын хъарутæ, бавзарын кæны зæрдæрухс, уд æрæнцайы». (25, 80 ф.) 

Уыцы хъуыдтæ зæгъæн ис адæмон кæфтыты тыххæй дæр. Бæрæгбоны рæстæг сæ чи федта кæнæ йæхæдæг чи кафыди, уый нæ хъуыдыимæ сразы уыдзæн, — бæрæгбоны ахсджиагдæр фидыц рауайынц кæфтытæ. Бæрæгбоны иннæ мадзæлттау кæфтытæ уыдысты адæймаджы æрвон хæрзгæнæгимæ бæттæг, æхсæнадæн æнтыстытæ дæттæг. 

Хуыцæутты комытæфæй тынг хайджын кæфтытæ бæрæгбæттимæ баст кæй сты, уый бафиппайдта Ф. Энгельс йæ чиныг «Происхождение семьи, частной собственности и государства»-йы. Афтæ фыста: «Алы знæммæ дæр йæ бæргбоны уыди йæхи табу кæныны мадзæлттæ — уыдон уыдысты кæфтытæ æмæ хъæзтытæ; дины æппæт бæрæгбæтты дæр тынг ахсджиаг уыдысты кæфтытæ». (т. 21, 93 ф.) 

Уарзиаты Вилен 

Ирон бæрæгбæттæ незамантæй абонмæ 

Ратæлмацгæнæг — Бицъоты Гриш 

[Цæгат Ирыстоны гуманитарон иртасæнты институт, 1995]