Чызг фæтæррæст ласта уайтагъд, февзæрд уазæгæн йæ цуры;
«Ма тæрс, не смæсты, нæ фæхъыг, сиды дæм йæхимæ, — дзуры».
Чызг Автандилы фæкæны, нæ — цыренцалх мæй фæтулы,
Тариел æм касти джихæй, касти, барста йæ зынг хурыл.
Кæд дыууæ рухс хуры иумæ никуы арвыл дæр нæ хæты,
Уæд ныр ферттывтой æмхуызон ацы саудалынг лæгæты!
Се 'нгæс тасгæгуыр нæ уыдзæн талм, æвдадз талм дæр дзæнæты,
Авд æрттиваджы уæлæрвты бафтынц фырхæлæгæй мæтыл.
Мæнæ фембæлдысты 'рдхæрдтау, райдыдтой хъæбыстæ, пъатæ,
Худынц уардийы къуыбыртæй дæндæгтæ — фæрдыг, дзæнхъатæ.
Куы кæрæдзийыл ныттыхсынц, куы ныуулæфынц æнкъардæй,
Уадзынц лал уадултæ пиллон масты судзаджы цъæх артæй.
Сабыр рахæцыд фæстагмæ Автавдилы цонгыл фысым,
Иумæ 'рбадтысты, сæ рустыл судзгæ сау цæссыг нæ сысы.
Æмæ, банцад сын куы нал и, уæд Асматы хъæлæс хъуысы:
«Цæй, æгъгъæд уын у дзыназын, хур уæ цæссыджы фæхуыссы».
Тариелы зæрдæ — уарди — хурмæ бацæрдгъуыз фæскъæвда.
Автандилы 'рфарста: «Гъа æз цæрдтæй мæрдты 'хсæн дæн, сæфтау,
Фæлæ ды кæцон дæ, чи дæ, дæу цы сусæг маст æндæвта?
А сыгъд бæстæм дæ цы нысан, гъе, цы дард бæллиц ыскъæфта?»
Автандил — мæлгъæвзаг — дзуры удуæнгтæгæнæг ныхæстæ:
«Уæ, домбай хъайтар, фæцыдтæн дард Аравийæ дæ фæстæ.
Уым, Аравийы, ныууагътон æз мæ галуантæ, мæ бæстæ,
Уым ныртхутæг и мæ зæрдæ, — уарзты маргæй мын фæхъæстæ.
Æз мæ хицауæн йæ чызджы сусæг судзгæ уарзтæй уарзын,
Ныр мæ хурзæрин паддзах у, цагъартыл цæуы йæ бардзырд.
Мах ма фембæлдыстæм демæ, ау, дæ хъуыдымæ нæма 'рцыд, —
Иу ран бирæ 'фсад куы цагътай, мæрдтæй атагъа куы нал зывд?!
Бадтæ доны был æнкъардæй, мах дæм цагъарты нырвыстам, —
Фидар дæм ныххастой бардзырд: сиды дæм нæ паддзах, сыст, дам,
Ды нæ бакастæ нæ коммæ, ды нæ бардзырдмæ нæ хъуыстай,
Не 'фсад афсæрстой дæ ныхмæ æмæ басгуыхтæ бæгуы стæй!
Ехсæй цъыкк — тылдысты сæртæ, кард дæ нал бахъуыди сисын,
Паддзах абадтис йæ бæхыл, загъта, уайгæ, дам, фæдисы,
Ды фæдæлдзæх дæ, хæйрæгау, не 'ппæт бахаудыстæм дисы.
Тынгдæр рахсыстыстæм мæстæй, ног рис бафтыди нæ рисыл.
Хицау феххæлыд — æнæрцæф, — зонынц паддзæхтæ фæмæсты!
Радта бардзырд æмæ не 'фсад се 'ппæт агуырдтой, йæ цæст дыл
Никуы никæмæн ысхæцыд хъæдты, быдырты, хæхбæсты.
Уæд мæн рарвыста, — кæй фарсмæ хур, эфир кæнынц къæмдзæстыг.
Уый мын расидти: «Фæнды дæ — уай мæ удлæууæн, мæ уарзон,
Уæд фæцу, мæ хур, йæ фæдыл, чи у уыцы барæг — базон».
Ме 'мгъуыд ахæм уыд, — æнæуый хъуамæ 'ртæ азы дзыназон.
Диссаг, ауал азы дард ран у мæ уарзгæ уд фæразон!
Зилын, агурын, ысгарын, никуы ничи уыд дæ фенæг.
Иубон туркаг лæгты федтон, иу уæззау цæф лæппу — семæ.
Уый сæ кæстæр уыди, демæ тохы бацыд, кæмдæр, гъе, 'мæ
Ныр дæ ехсы цæфæй хъуамæ бафта йе 'нусон дунемæ».
Тариелæн дæр æрлæууыд хæст Аравийы йæ зæрдыл.
Дзуры: «Раст зæгъыс, уыдаид, донбыл фембæлдтæн кæддæр дыл
Уæд æрхæндæгæй, æнкъардæй, — уайы цæстытыл куыддæрты, —
Бадтæн, мысыдтæн мæ хуры, — мæн кæй маст бафтыдта мæрдтыл.
Диссаг, хъæугæ уæ цы кодта, тох цæмæн кодтат, хылкъахæн?
Ау, куынæ уыдис нæ уавæр иу мæнæн æмæ сымахæн!
Уæвгæ, мæн кæй ахстой, уымæй уе 'фсад фос фæкодтой ахæм,
Æмæ бахастой мæ бæсты мæрдты се 'рвитæг паддзахæн.
Иу каст акодтон фæстæмæ, федтон, — хицау уыд фæдисон,
Загътон, паддзахæн йæхимæ, цæй, мæ марæнгарз куыд сисон?!
Уайтагъд иу тъæбæртт фæласта ме 'фсургъ, уадсурау, — æмбисонд
Æмæ нал фæзынд мæ кой дæр, зинау, айсæфтæн æмбисбон.
Зæгъгæ, 'рбаййæфта мæ ме знаг, — фесхой ме 'фсургъы йæ цурæй,
Иу уысм, иу цæстыныкъуылдмæ бæхы нал ауындзæн сурæг.
Уыцы туркæгтæй дæр ибон кодта иу йæхи лæбурæг
Æмæ фæндаджы хъæбæрыл аззад, удисæгау, сурæй.
Ды — хæлар уазæг — мæ удæн цины рухс хуындзау фæзындтæ.
Кондæй — талм бæлас, хъайтаргъуыз, хурты хурзæрин — дæ уындæй.
Уæвгæ, ихдзагъдау, фæлмаст дæ, тухи бавзæрстай — кæсын дæм,
Сæфт лæг агурын, мæнæйма, — зынтæн равзæрстай сæ зындæр!»
Автандил нымдгæнгæ дзуры: «Уый мæ 'гæр-æгæр ыстауыс:
Талмгуыр, удвидар хъайтартæм иу æрмæст, мæ бон, ды хауыс,
Иунæг, хурты хурау, зæххыл рухс, зæрин тынтæ ды тауыс,
Мæстæй тайыс, фæлæ мур дæр, де 'рдаг фидыцæй нæ хъауыс.
Уæдæ рохуаты дзыназæд фæсмигъ ме 'нхъæлцау ыстъалы,
Æз мæ къух мæ фæндыл исын, абон ме 'мгъуыды дзырд халын,
Абон барвæндонæй ивын цин фыдбоныл, лал — хрусталыл
Æмæ де 'мдзæрин уыдзынæн — разы д' амондыл, дæ халыл».
Тариел зæгъы: «Мæ уд мын уыцы 'хцон дзырдтæй рæвдауыс,
Уый хыгъд æз дæуæн цы фæдæн? — Дис дæ фысымыл æфтауыс.
Уарзон уарзоны рис — зонаг, — уый бæлвырд куы нæ у тауыс!
Фæлæ дæу дæ хурæй байсон? — Уæд куы бахордтон мæ намыс!
Ды дæ хицауы фæндонæй зилыс ауал азы дардыл.
Æмæ фембæлдтæ мыл абон мæнæ удæгасæй мардыл.
Фæлæ дудгæфыд æндæр у: дзырд куы 'рыфтауон мæ цардыл,
Уæд, физонæгау, мæ зæрдæ судзгæ зиддзæни цъæх артыл».
Чызг æм дзуры: «Домбай, мастæн нæй цæстысыгæй ныххуыссæн.
Ды куынæ зæгъай дæ хабар, — нæй йын радзурæн, ныффыссæн.
Ацы саггуырдæн дæу тыххæй байсæфт уал азы йæ хуыссæг,
Уый дын, чи зоны, дæ зыны исты 'рымысид æххуысæн.
Ам мыл райсомсарæй сагъуыд, мæн лæгъстæмхасæнтæй къахта,
Æз ныффидар дæн, ныддур дæн, уый уæддæр лæджы кæм уагъта.
Не 'нкъард хабæрттæй йæ удæн цин кæм æрхæсдзыстæм мах та,
Фæлæ, уадз, æппæт дæр зонæд, — иугæр дунейы фарн загъта».
Тариелы уæнгтæ ризынц, фæлæ дзурыныл ысразы:
«Асмат, ауал азы мемæ ды цы тухитæн.фæразыс,
Зоныс, уыдонæн сæ койæ зæрдæ — тугæрхæм — дзыназы,
Фæлæ уазæгæн цы кæнон, — дæн цæссыгхæсджын йæ разы!»
Дзуры: «Хо кæнæ æфсымæр лæг кæмæй зæгъа йæхицæн,
Уый цин, уый хъыгæй йын хъуамæ ма уа ингæнмæ фæхицæн.
Рæзы иуы сæфтæй иннæ, нæй Хуыцауы цæфæй лидзæн.
Хъус мæм, бабыхс-иу, мæ зæрдæ ивгъуыд бонты коймæ риздзæн».
Чызгмæ бахатыди: «Рацу, ам мæ фарсмæ 'рбад æд дурын,
Кæд фæуадзыг уон, фæтыхсон æмæ нал арæхсон дзурын,
Дон мыл бакал æмæ 'рчъицон, ног æрымысон мæ хуры;
Кæд нæ раздæхон, уæд-иу мæ бавæр а сыджыты — курын».
Лæппу йе 'гънæджытæ суагъта, риу, бæгънæг къæдзæхау, разынд,
Бады тарæй, цыма бацыд рухс хур сау мигъты дæлбазыр.
Исдуг бамыр и, ныхъхъус и, йе 'взаг дзурынмæ нæ тасы,
Гъе стæй иу «е-гъе» ныккодта æмæ райдыдта дзыназын:
«Уæ, мæ удлæууæн, мæ зæрдæ, ме сæфт хуры хай, кæм мын дæ?
Мæн куы фæкодтай æнæ хай уарзты цин æмæ дæ уындæй!
Цыма дзæнæты дыргъдоны тасгæ талм бæлас лæууыдтæ,
Ныр дæу ралыгчынди» — нал у лæппуйæн йæ бон кæуын дæр.
