Чиныг афыстон: «Хорз паддзах, амонд бахудтис Индимæ!
Хан фыдвæнд кодта, гъе, фæлæ басаст йе 'наккаг хинтимæ.
Бахъуыд тохы сæр, афонмæ уымæн не 'рвыстон фидиуæн.
Ныр мæ уацар у хан æмæ здæхын мулкимæ, цинтимæ.
Фæтк æрæвæрдтон йæ зæххыл æз нæ бæрзæйсаст ызнагæн.
Мемæ.рассывтон æнæвгъау Хатает-бæсты хæзнатæ;
Уæвгæ, теуатæ мын не сфаг æмæ баивтыгътон галтæ.
Кад, нымдгæнгæ мæ фæндараст кодтой къулбæрзæйæ хъалтæ.
Хин Рамаз-ханы фæкæнын ахстæй Индимæ мæ разæй».
Парсадан мæ размæ рацыд, æмæ цины уылæн разæй.
Мæн куыд барæвдыдта паддзах — нæй йын радзурæн ныхасæй!
Ног мын бабаста мæ цæф цонг, хорз у, — 'рцыдтæ, да,м, æгасæй!
Фæзы цатыртæ дарибыд дардыл айтыгъта парахат,
Фынг æрæвæрдтой сæ быны, — мæнæ зæдбадæн, паддзахуат.
Бадæм бонизæрмæ фынгыл, цин, фæллад зæрдæйы сахад!
Паддзах афтæ мæн рæвдыдта, байрох карз тохты зын сахат.
Бадт нын бацайдагъ и бонмæ, хъæлдзæг арвыстам нæ рæстæг,
Æмæ бонцъæхтыл æруагътам уæд нæ цатырты пæлæзтæ.
Парсаданы бардзырд айхъуыст: «Æфсад рацæуæнт æдгæрзтæ,
Æмæ уацайрæгты 'ркæнут, ханы равдисут мæ цæстæн!»
Уайтагъд хицауы фæндонæй ахстæй ракодтон Рамазы,
Уый йæм худгæбылæй ракаст, цыма саби уыд æназым.
Ханæн йе 'лгъаг ми ныббарстон, рухс мæ цæсгомыл дæр хъазыд,
Нæй хъайтары 'гъдауы — дара саст, æфхæрд фыдгулы тасы.
Хатает-бæсты паддзахы исдуг хорз уазæджы 'гъдауыл
Парсадан хынцы хæларæй, худгæ-хъазгæ йæ рæвдауы.
Басидт уый фæстæ мæнмæ дæр, цин йæ ныхæстыл фидауы:
«Зæгъ, хатыр кæныс Рамазæн, æви не 'мбæлы фидауын?»
Загътон, цæй, зæгъын, Хуыцау дæр хатт таригъæдджынæн бары, —
Уыйау бахатыр кæн ханæн, кæд йæ фыдракæнд æмбары.
Парсадан Рамазæн: — «Табу, махмæ де 'нкъард уавæр хъары,
Фæлæ ма сфæнд кæн нæ ныхмæ дарддæр фаты фындз ныддарын».
Мах дæс мин драхмæйы 'рдомдтам, хардз — хæстон фиддæн Рамазæй,
Мин зæлдаг тыны даритæ, бирæ — 'взаргæдæр атласæй.
Гъе стæй уацайрæгты, раздæр маст цы бавзæрстой фыдтасæй,
Уый хыгъд барæвдыдта паддзах дарæсæй, адджын ныхасæй,
Хан ныллæг йæ сæрæй кувгæ бузныг загъта Парсаданæн:
«Раст мæ бафхæрдта мæ Хуыцау, — нæй мæнгард мийæн ныббарæн,
Искуы исты ма, уæд-иу мæ де 'ххуырст удмартæ ныммарæнт!»
Араст, йе 'муацайраг адæм йемæ ацыдысты ханæн.
Райсом раджы мæм нæ паддзах лæг æрбарвыста: «Фæллад дæ,
Фæлæ 'ртæ мæйы, дæ фæстæ, цуаны иу бон дæр нæ хаттæн,
Хъæды уæхстыл фых сырдвыдæн цыма ферох кодтон й' ад дæр;
Рацу, цуан кæныны цинæн ног нæ уд, нæ зæрдæ раттæм».
Уайтагъд бацыдтæн, лæууыди галуан цуан кæныны къахыл:
Кæрты — дунейы гепардтæ æмæ уарицъиутæ — 'рмахуыр.
Райгæ фембæлдтæн гæрзифтонг, циндзаст хурæнгæс паддзахыл,
Адæм — хъалзæрдæ нæ уындæй, — цæст куы 'рывæриккой махыл!
Къухæй ацамыдта ме 'рдæм паддзах аивæй йæ къайæн:
«Кæс, куыд ысрæсугъддæр ноджы фæсхæст, — у, цыма, дзæнхъайæ!
Зæрдæ не 'фсæды йæ уындæй, худгæ рухс хурау дзы райæм;
Ис мæ зæрдæйы, 'хсин, иу фæнд, цæй, зæгъдзынæн дын уæд та йæ.
Дæу нæма фарстон, æрмæст æй сусæгæй мæ риуы дарын:
Хъуамæ спаддзах кæнæм, зон æй, мах нæ хурæнгæс бындары,
Уæдæ талм бæлас — дзæнæттаг конд цæмæн ма нын уа 'ндары.
Ардæм ракæн æй, — уыной нын ам нæ рухс сæнтты сæудары»...
Фæзты, рагърындзтыл зылдыстæм, саг, сæгуыт, сычъитæ цагътам;
Сырд нæ егартæн кæм ирвæзт, гъе, нæ уарицъиутæн маргъ та!
Фæлæ уалынмæ нæ паддзах «ныр цæуын афон у», — загъта
Æмæ пуртийæ нæ хъазт дæр фæзы йе 'мбисыл ныууагътам.
Сахар фенынмæ мæ размæ цырд кæртгай, сыхгай æрæмбырд.
Бадт мæ хæстдзагъд уæнгтыл аив къаба — счъилдысджын, алдымбыд,
Цыма 'ртæхдзастæй гæзæмæ уарди афæлурс, æрæмпылд.
Диссаг! Кодтой мыл æрратæ, нæй, дам, йе 'мвидыц сæрæнгуырд.
Хатает-бæстаг сæрбæттæн калдта 'рттывтытæ мæ сæрыл
Æмæ цæсты тигътæ истон саргъыл дариты сæр-сæры.
Мæнæ 'рхæццæ стæм, фæхизын райгæ галуаны къæсæрыл,
Фæлæ хурдзæсгомы фендæй арв мæ зæрдæйы ныннæрыд.
Уыд зæрингъуыз дарæс чызгыл æмæ й' алфæмблай тыгуырæй
Йе 'ххуырст буц чызджыты къорд дæр зывд, сырх дидинтау, дзыгуырæй.
Се 'хсæн зæды бæрæг дардта йе 'рвон бахудтæй, йæ гуырæй;
Зынд цырен фæрдгуыты рухс хал уарди пух былты зыхъхъырæй.
Бастæй ме 'фцæгмæ мæ риуыл уыд мæнæн мæ цæф цонг ауыгъд.
Æхсин сыетади, мæ размæ рацыд кадыл æмæ 'гъдауыл,
Пъатæ мын кæны, тыхсы мыл, раст хъæбулау мæ рæвдауы.
Дзуры: «Не знаг ныр нæ ныхмæ кард кæд нал бауæндид дауын».
Уым мæ 'рбадын кодтой семæ, уый æхцон кæм нæу мæнæн та!
Чызг — мæ бакомкоммæ, хурау, калы рухс цырен æнæнтау,
Бады 'фсæрмгъуызæй, æмырæй: у йæ хъуызгæ каст кæлæнтау,
Æмæ уыд мæ удæн чызгæй цæст фæивгъуыйын мæлæтау.
Фынг æрæвæрдта нæ паддзах ахæм фенддаджы бæркадджын,
Æмæ, 'вæццæгæн, нæ уыдис маргъы 'хсырæй дæр ма хъаджджын;
Лал, налхъуыт-налмас сæнгæрзтæ, алцы — йе 'гъдауыл, йæ гаччы,
«Макæй ма фенон æрвонгæй», — хицау бафæдзæхста — радджын.
Æз уым удæнцойæ, 'хцонæй хъæлдзæг арвыстон мæ рæстæг;
Нал сыгъд чызджы цур мæ зæрдæ, арвыл нал æмбæлд йæ фæздæг;
Зæрдæ, сонт зæрдæ къæмдзæстыг кодта адæмæй æрмæстдæр.
Нæй хуыздæр амонд — куы уына лæг йæ уарзоны йæ цæстæй!
Зарæг фескъуыдис æмбойны, уый, цытджын Парсадан дзуры:
«Тариел, мæ бон, дæ цинæй райæм абон мах дæ цуры.
Уый, ды басгуыхтæ, ды 'ркодтай ахстæй Индийы фыдгулы;
Цыма рауагътай æхсарæй махæн мигъты малæй хуры!
Ам дæ сфæлындзын æмбæлы, не 'гъдау афтæ домы, н' ахуыр,
Фæлæ диссаг у дæ фæлыст æмæ нал фæнд кæнæм мах уый.
Айс сæдæ хæзнайы, дарæс, хорз, дæхи фæндиаг бахуый.
Ма кæн, ма, мæ хур, къæмдзæстыг, айс зæрдæхæларæй а хуын»..
Æмæ хæзнатæн мæ къухы уым сæ дæгъæлтæ ныссагътой;
Æз ныллæг мæ сæрæй кувгæ «ут мын ис-бæркадджын» — загътон.
Худгæ хуртæ мын сæ пъатæй цин мæ зæрдæмæ ныттагътой.
Уæрстой æфсадæн сæ исбон, цух сæ никæйы ныууагътой.
Паддзах ног æрбадти, зарæг айхъуыст, арауы та бæстæ,
Чангн, барбитийæн ногæй ризынц се 'рдхæрæн хъæлæстæ.
Бон куы 'ризæрис, уæд æхсин сыстад, ацыдис йæ фæстæ,
Мах фынафонтæм уæддæр ма 'рвыстам минасы нæ рæстæг,
Дарддæр нозткæнын фæзын ис æмæ сыстадыстæм фынгæй,
Æмæ баздæхтæн нæхимæ. Уаты зæрдæ срыст, ысуынгæг, —
Масты уацары уырыдис уарзты судзаджы сырх зынгæй,
Чызджы мысгæйæ мæ буар кодта 'хцон дыз-дыз æмдынгæй.
