А нæ сахары 'гъдауæн ис райгæ ногбоныл фембæлын: 

Нæй базаргæнæн, искуыдæм балцы ацæуын не 'мбæлы. 

Алчи — райст-бавæрд дарæсы хоны йе 'рдхорды, йе 'мбалы; 

Паддзах ахæм фынг самайы, æмæ дуне дзы феппæлы. 

Хæсджын — базаргæнæг — хъуамæ паддзахæн йæ хуын ныххæсса. 

Уый дæр æй рæдау фæхынцын уыцы бон нымайы хæсау; 

Хъуысдзæн цины хъæр дæс бонмæ, удæвдз уадындзы хъæлæсау; 

Фæзы — портийæ хъазт, дугътæ — лæг цы диссæгтæм нæ кæса! 

Мах хуындзæуттæн-иу сæ разæй иу Усен нæ цыди канд дæр, 

Æз сæ устыты сæргъ алхатт галуанмæ цытимæ уадтæн. 

Не 'ппæт — бонджынæй, мæгуырæй — æхсинæн лæвæрттæ раттæм, 

Стæй уæд нал вæййы кæрон дæр уым нæ хъазт æмæ нæ бадтæн. 

Гъемæ, иуахæмы райгæ не 'хсинæн хуынтæ ныххастам. 

Æхсин парахат, рæдау уыд, цинтыл чи кæны ныхас та! 

Фæскуывд раздæхтыстæм, ног нæ зæрдæ цины фынгмæ ласта, 

Цæл, минас кæнæм нæхимæ, хъазт дзы уым самадтам хъазтау! 

Хур ныццæйтылди, ныгуылæн, цыма фестади цырагъдон. 

Ме 'мгар устытæн «минасмæ цомут бæласдонмæ» — загътон. 

Хъазгæ райхæлдыстæм фынгæй, алы уадындзтæ ныццагътой, 

Хъуысти зарджытæ, къæрццæмдзæгъд, — цины базыртæ мыл сагътой. 

Уым, нæ бæласдоны махæн ис рæсугъд, бæрзонд хæдзæрттæ, 

Тæккæ донгæрон фæлгæсынц дардыл рудзгуытæ фæйнæрдæм. 

Ног æрæвæрдтон цæлы фынг уым мæ цинцыбæл æмгæрттæн, 

Æмæ царды рухсæй ради — хъæлдзæг, амондджын — мæ зæрдæ. 

Хорз мæ уазджыты фæхыгътон, ничи аирвæзт сæ сурты. 

Фæлæ 'рынкъард дæн фæстагмæ, федтой — фысымы цин цуды: 

Фынгæй сыстадысты, семæ уатæй аивылд сæ худын. 

Иунæг баззадтæн, æрбадти сагъæс, сау сæгау, мæ удыл. 

Рудзынг бакодтон, мæ разы дардыл денджызы цъæх айтыгъд. 

Сатæг уддзæфы узæлдæй рог ысулæфыдтæн уайтагъд. 

Доны ирд æрвгъуыз тыгъдады цæст чысыл ыстъæлфыл андæгъд, — 

Кæд сырд у, зæгъын, нæ, маргъ у — кодта былгæронмæ уый тахт. 

Мæнæ 'рбахæстæг, фæджих дæн, уыцы стъæлф бæлæгъ куы разынд. 

Сау дыууæ цагъары рахызт донмæ уырдыгæй мæ разы, 

Рæвдз йæ фæйнæфарс ныххæцынц, бæлæгъ былгæронмæ разылд. 

«Чи сты? — дис кæнын, — мæ зæрдæ ис дызæрдыджы тæразыл. 

Уыцы сау цагъартæ хъавгæ бæлæгъ бæласдоны 'рбастой, 

Гъестæй ахъахъхъæдтой тарстæй, алфамблай сæ цæст æрхастой, 

«Исчи кæд, мыййаг, нæ кæсы?» — цыма къутæрты дæр фарстой. 

Зыд, цыбæлæй сæм нымдзаст дæн, зæгъын, уагæры цы 'рластой. 

Райстой иу чырын бæлæгъæй, æмæ райхæлди хинты таг: 

Чырын байгом и, скасти дзы чызг, цырен фдардыг, — титыккау. 

Сау — йæ сæрбæттæн, къаба йыл цъæх, кæрдæггъуыз цъæх, фидыдта. 

Диссаг, уый хуызæн дунейыл, хурау, рухс тынтæ чи тыдта! 

Ме 'рдæм чызг фæкаст, æрбакалд рухс тын къæдзæхыл æнæнтау, — 

Зæххæй арвы 'хсæн, цæвиттон, сыгъд цырен цырагъ — тæмæнтау. 

Кæс цæстæй-цæстмæ зынг хурмæ, — уый мæ бон куыд уыд мæнæн та! 

Рудзынг ахгæдтон, йæ тынтæй зæрдæ бабаста кæлæнтау. 

Æз мæ цагъартæй цыппарæн чызгмæ бацамыдтон дардæй, 

Зæгъын: «Акæсут-ма дæлæ, хур кæй къухы ис æнкъардæй, 

Уайгæ, балхæнут æй тагъддæр уыцы сау æлгъаг цагъартæй, 

Раттут, — цасфæнды уæ 'рдомой, фæлæ ракæнут æй ардæм. 

Кæд нæ разы кæной барæй, уæд — тыхæй, цæвут сæ кардæй 

Æмæ ма ныууадзут ахсты уыцы худгæ мæйы 'нкъардæй!» 

Уым куы балæууиккой хъавгæ уайтагъд ме 'нувыд цагъартæ. 

Саутæ не сразы сты, федтон — калдтой фырмæстæй цæхæртæ. 

Рудзынг байтыгътон, ныдздзырдтон, зæгъын, маргæут сæ тагъддæр, 

Æмæ сау цагъартæ уадид доны смидæг ысты цагъдæй. 

Федтон уый — кæрон æрцыди хъаугъа, ратон-батон, загъдæн, 

Чызджы ракæнынц, — йæ размæ райгæ доныбылмæ 'ртахтæн. 

Ныр куыд дын зæгъон, цы дзырдтæй сыста уый фидыц дæ разы?! 

Хур зæгъин, фæлæ, йæхистæн, арвыл ахæм хур нæ хъазы! 

Уый хуыз, уый фæлгонц ысныв кæн, æммыст, ахæм дæсны разын! 

Мæнæ баззадтæн уыраугæ æз йæ рухс тынты дæлбазыр!» 

Æфсин февнæлдта йæ рустæм, уазæг дæр ныккуыдта уадид, 

Уайтагъд уымæн дæр йæ удыл, мигъау, судзгæ маст куы 'рбадид, 

Æмæ урс-урсид цæсгæмттыл цæссыг хъарм къадатæй уади, 

Цыма хуры тæвдæй рæгътыл мит, фæздæг калгæ, æртади. 

Уазæг æфсинмæ фæстагмæ — «Дарддæр ма, цы 'рцыди?» — хаты. 

Ус зæгъы: «Ныттыхстæн чызгыл, цинæй нал ауæрстон пъатыл. 

Фæлæ ме 'нувыд хъæбыстæй уый ысфæлмæцыди, — хатын, 

Æмæ 'рбадын кодтон чызджы уæд мæ къæлæтджыныл уаты. 

«Дзур-ма, — 'рфарстон æй, — кæй хур дæ, арвæй Авдхойы хуыздæры 

Негыртæ кæдæм ыскъæфтой, кæд йæ зонын мын æмбæлы?» 

Чызг ныхъхъус, мæгуыр, зындис ыл, — судзгæ сау мастæй дæнгæл уыд. 

Бадтæн, кастæн æм, мæ зæрдæ сыгъд йæ цæссыгты гæр-гæрыл. 

Ног æй бафарстон, базыдта, ныр æнæдзургæ нал уыди; 

Чызг ныдздзынæзта, диссаг та урс йæ цæссыгты мал уыди: 

Лал, нарциссæнгæс уадултыл цыма 'взист къæвда уарыди. 

Зæрдæ фехæлди, — йе 'рдиаг, уæвгæ, дурмæ дæр хъарыди. 

«Мад зæгъон æмæ зынаргъдæр дæ, — зæгъы, — мæнæн мæ мадæй, 

Фæлæ ма мæ фæрс мæ цардæй, — мæнæ 'рвитын æй æнадæй. 

Аргъау у мæ хъысмæт, хитын дунетыл зæрдæвæлладæй. 

Бафарстай, уæд дын зæгъдзынæн, — арв куыд риуыгъы йæ фатæй!» 

Уæд мæхинымæры загътон: «Нæй æхсæв ыскæсæн хурæн, 

Чи хæд-зонд нæ зоны, — тарæн нæй æнафоны фæсурæн?! 

Бон куыд ралæудзæни раздæр, мах дзы цасфæнды дæр курæм?! 

А зæххон хурæн дæр афтæ у нырма бæлвырд зын дзурæн. 

Хурау рухсдзæсгом рæсугъдæн цыма зæд бацыд йæ хуызы. 

Фæлæ, федтаид æй исчи, — уый йæ тухитæн цы 'ххуыс уыд! — 

Хъавгæ стыхтон æй зæлдæгты, бамбæхст судзгæ цырагъ хызы. 

Басыд ихдзæссыджы уарди, уад йæ цæстыхауты схъызыд. 

Талмау тасгæ-уасгæ чызджы ардæм ракодтон æмбæхстæй, 

Хицæн хатæны йæ дардтон, — хызт хæрамæмхиц фыддзæстæй, 

Ничи ницы зыдта, кой дæр никуы не скодтон, æрмæст æй 

Ме 'ххуырст негыры 'вджид — «зил æм», — зæгъын, — бакодтон фæдзæхстæй. 

Уый цы хъизæмар æвзæрста, цæй, куыд дын зæгъон йæ хъыгтæ: 

Бон, æхсæв, бецау, нæ зыдта, калдта иудадзых цæссыгтæ. 

Хатт-иу фенцади мæ цуры, стæй-иу бадзынæзта тынгдæр. 

Уæуу, мæ уды бон, æнæ уый æз цъæх æртхутæг, фæнык дæн! 

Чызгæн хатæны йæ разы бадти тугдзæссыджы малтæ, 

Даргъ цæстыхаутæ — сæ мидæг, сатæгсау æрцытау, калдæй. 

Цæсты милцæдтæй гæр-гæрæй калди рухс тыччы дзæнхъатæ; 

Лалбыл базыхъхъыр, æрттывтой ирд налхъуыт фæрдыджы халтæ, 

Фадат мын нæ уыд, йæ цæссыг уазæг иудадзыг лæмæрста, 

Цæй, кæд æй фарстаин: «Чи дæ, гъе, цы у дæ рис, дæ мæстаг?» 

Талас талмы сих æдзухдæр ниудта, 'рхæндæгæй дзынæзта, 

Диссаг — йе 'рдиагмæ хъусын зæрдæ — дурвидар, фæрæзта! 

Нæ хъæццул йæ уæлæ 'мбæрзта, нæ гобан йæ быны дардта; 

Иунæг къаба 'мæ сæрбæттæн, — уыдоны æнцойæ ц' ардта? 

Цонг — йæ нывæрзæн, — æхсæв-иу чызджы базы бæсты 'рцардта. 

Цъус-иу ацахуыста 'фсонæн, нæй, мæ лæгъстæ йæм нæ хъардта! 

Диссаг — иннахæм, йæ къаба, гъе, йæ сæрбæттæн дæр афтæ; 

Федтон дунейы хæзнатæ, нæй мæ хорз дзаумæттæн рафтæн, 

Фæлæ никуы федтон ахæм, ницы бамбæрстон сæ уафтæн: 

Уа зæлдагвæлмæн ызгъæрбыд, уый цы дæсны къухты бафтдзæн?! 

Афтæ сау рæсугъд æмбæхстæй ам фæцард дзыназгæ цасдæр. 

Ницы схъæр кодтон Усенæн, лæгыл не 'ууæндыдтæн раздæр, — 

Чызджы паддзахмæ мæнгардæй, уæуу, куы банымудза, — тарстæн, 

Æмæ-иу æрмæст мæхæдæг уыцы хурзæринмæ кастæн. 

Загътон: «Цæй, æмбæхст мæ мойæ хъуыддаг цас хъуамæ фæдарон! 

Кæнæ баххуысы фæрæз та чызгæн иунæгæй куыд арон? 

Лæг дæр рахатдзæн — фæливын æмæ уæд куынæ у барон. 

Нæй хуыздæр амал мæ раны, — хабар чердæмфæнды барон! 

Цæй, цы уа, уый уæд — Усеныл ме 'ууæнк бафтауон, зæгъон ын; 

Ныфс, дзырд мын куы раттид фидар, уæд æмбæлы йын йæ зонын. 

Хъавгæ 'рныхас кæнон йемæ, карзæй ракæнæд мын сомы, 

Ард куы бахæра, уæд йе 'взаг кæд ныууромид йæ комы». 

Худгæ бацыдтæн, мæ мойæн абадтæн æввахс йæ цуры: 

«Усен, иу хабар дын хъуамæ ракæнон, æрмæст дæ курын: 

Арф æй баныгæн дæ риуы, — никуы, не 'мбæлы йæ дзурын!» 

«Дурдзавд фон, — уыдис йæ сомы, — мауал фембæлон зынг хурыл! 

Кæд, цы зæгъай, уый мæлæтмæ искуы радзурон кæстæрæн 

Кæнæ хистæрæн, фыдгулæн кæнæ хицæтты хуыздæрæн!» 

Æмæ загътон уæд Усенæн: «Цом-ма, хурзæрин æрдхæрæн 

Фен, куыд цæхæр калы уартæ, уæвгæ нæу, бецау, йæ сæрæн». 

Сыстад, бахызтыстæм иумæ чызджы хатæнмæ, хæстæг æй, 

Хурау рухскалгæ куы федта, райхъуыст дисы хъæртæ лæгæй: 

«Ай нæм зæд куы 'ртахт, — нæу Адам æмæ Еуайы зæнæгæй, 

Нæ, Хуыцауыстæн, нæ уыдзæн конд зæххон туг æмæ стæгæй!» 

«У зæххон æви уæларвон, уый æз дæр бæлвырд нæ хатын, 

Никуы ницы мын фæдзуры, ниуы дуарæхгæдæй уаты. 

Зæгъын, уазæгмæ нæ гъеныр иумæ бахъæудзæни хатын: 

Чи у — ма зæгъа нын, ахæм, цæй, куыд разындзæн æгъатыр!» 

Мах цæмæй зыдтам, цы хъуыди чызгæн баххуысæн, цы мадзал! 

Æмæ загътам ын: «Нæ удтæн у дæ бахудын æвдадзау; 

Дзур, — цы хос дын и, фæлурс мæй? Гъе, цы дæ 'фхæры фыдадзал?! 

Уый дæ рæсугъд хуыз куы фæцыд æмæ лал куы сбур мыдадзау!» 

Цыма хъусгæ дæр нæ кодта чызг нæ зæрдиаг ныхæстæ: 

Был нæ базыхъхъыр, нæ ракалд рухс тын уардиты ныхæстæй. 

Сау хæлбурцъ æрфыг нæ райхæлд, хур нæ ракаст нæм йæ цæстæй, 

Хурыл зайлаг калм æртыхстис, æмæ нал рухс кодта бæстæ. 

Хат æм цасфæнды, йæ хабар чызг нæ дзуры 'мæ нæ загъта; 

Бады карз ыстай, мæстæлгъæд, — сæр æлхынцъæрфыг æруагъта. 

«Чи дæ, хурты хур, цы кæныс?» — ноджы бадзырдтам æм мах та. 

Уый: «Ныууадзут мæ!» — нынниудта, æмæ мах дæр æй ныууагътам. 

Уаты 'рбадтыстæм йæ фарсмæ, уайы уадултыл нæ цæссыг 

Æмæ кодтам ма фæсмон дæр ныр нæ раздæры ныхæстыл. 

Чызджы 'ррæвдыдтам, нымадтам уый, — цы йæ дзурон, — нæ хæсыл. 

Дыргъ æрæвæрдтам ын, уый дзы дзыхмæ мисхал дæр нæ хæссы, 

Лæг зæгъы: «Усай, йæ уынд мын сагъæс, мæт мæ удæй суры, — 

Нæу зæххоны хал, æмбæлы уымæн пъатæ кæнын хурыл. 

Сайраг — чи никуы йæ фена, чи нæ 'рбалæууа йæ цуры! 

Тагъд мын амæлæд, — фылдæр дзы уарзон æз, цы, хи хъæбулы!» 

Ниугæ рацыдыстæм, чызг нæ, цыма, бабаста фыдхинæй: 

Уымæй дæрддзæфы тыхстыстæм, мардыстæм йæ цуры цинæй, 

Фæскуыст, фæсбазар-иу чызгмæ згъордтам цингæнгæ, цытимæ; 

Уый нын раст цыма нæ удтæ дардта къæппæджы йæхимæ. 

Рæстæг цыд, Усен мын иу хатт загъта, нал, дам, федтон рагæй 

Æз нæ паддзахы, мыййаг, кæд райгонд нал, дам, у мæ уагæй, 

Ног ын балхæнин йæ зæрдæ хуын, лæвар, адджын æвзагæй. 

«Ацу, — загътон ын, — дæ бар у, ц' и дæ фæндоны фæуццагæй!» 

Айста дзаг тæбæгъ, йæ мидæг рухс зынаргъ фæрдгуытæ хъазы, 

Ног æй бафæдзæхстон: «Зонын, уым дæ бахъæудзæни нуазын, 

Фæлæ мацы срæди чызгæй хъæлдзæг расгуыты ныхасы». 

«Уæд кæрддзæф фæуæд мæ зæрдæ!» — ард та бахордта мæ разы. 

Бацыд галуанмæ, уым куывды дардыл уадындзты хъæр зæлы; 

Цагъд фæсабыр ис, Усеныл хицау хъæлдзæгæй æмбæлы: 

Айстой хуын, æрбад ын, загътой, бады, паддзах ыл узæлы. 

Тутт базаргæнæгæн байхъус ныр йæ дзæнгæдамæ цæлы! 

Нуазы паддзахимæ иумæ уазæг кадæй æмæ радæй, 

Ивынц сидтытæ кæрæдзи æмæ нал ын у сæрфатæй; 

Лæг ысрасыг и, йæ сомы фынгыл басаста мæнгардæй. — 

«Халон уардийæ цы хъавы, гъе цъæх хæрæг та — сыкъатæй?!» 

Æмæ не 'дылы Усенæн паддзах уым йæ хуын ыстауы: 

«Ахæм хорз хæзна кæм арыс, Усен, дис, дам, мыл æфтауы: 

Лал, налхъуыт-налмас йæ рухсæй æмæ йе стырæй фидауы. 

Уый æгæр кæныс, — дæ мулкæй махмæ уа бирæ нæ хауы». 

Лæг ын акуывта йæ сæрæй: «Бузныг де стыр хорз æгъдауæй, 

Не скаст, не 'хсаргард, нæ дарæг, бæстыл хуры тынтæ тауæг! 

Ме 'ннæ исбон дæр дæу куы сты, — бирæ цасфæнды дæр ма уæнт! 

Гуырдзæй ницы 'рхастон мемæ, уый — ды сæ радтай рæдауæй! 

Нæу ыскойаккаг мæ лæвар, паддзах, ма мæ 'ппæл, дæхистæн! 

Ис мæм хорз къайаг дæ фыртæн, уый цур ницы сты мæ истæ. 

Агъæц, фен уал æй, кæндзынæ ууыл цин дæр æмæ дис дæр, 

Æмæ 'цæг бузныг уыдзынæ уæд Усенæй дæр, мæ хистæр!» 

Цæй, цы пайда у, кæнон ма дардыл таурæгътæ, ныхæстæ: — 

Чызг куыд бафтыди нæ къухы, — алцы ралæхурдта 'ххæстæй. 

Паддзах байради, ныр, дам, дын, Усен, чи фиддзæн дæ хæрзтæ! 

Бардзырд радта, зæгъгæ, тагъддæр чызджы равдисут мæ цæстæн. 

Æз æнæмæтæй куы бадин ам, нæ сыгъдыйаг хæдзары. 

Тыргъы къахы хъæр фæцыди. Чи уой? Акастæн, — цы 'мбарын. 

Мæнæ паддзахы бæрнон лæг, йемæ — 'хсай хæстон цагъары, 

«Ай цæмæ цæуа?..» — фæджих дæн, зæрдæ сусæг тас æвзары. 

Лæг мын акуывта йæ сæрæй: «Бардзырд хицæуттæй ис ахæм: 

Хъуамæ бакæнай нæ бæрны хурты хуры 'нгæсы махæн; 

Уый Усен лæвар æрвиты стыр, Хуыцауы 'мсæр паддзахæн». 

Цыма 'рвдзæф фæдæн, мæ хæдзар уадид баци, цыма, сау хæлд. 

Хъустыл не 'ууæндын, фæрсын æй: «Уый цæй хурты хур мæ домыс?» 

Загъта: «Паддзахæн лæвайраг ахæм чызг Усен ам хоны». 

Хатын — бабын и мæ хъуыддаг, дзурын: «Байсæфтæн, мæ боныл!» 

Ризынц ме уæнгтæ, мæ зæрдæ мæстæй адæнгæл, фæтоны. 

Чызгмæ бацыдтæн, йæ уаты бадти сау цæссыджы малы. 

«Бастъæлд, — дзурын æм, — ныххуыссыд арвыл ме 'намонд ыстъалы, 

Мæнæ 'рбайсæфтæн æмбойны, хины дудгæфыд æвзарын: 

Паддзах базыдта дæ хабар, сиды дæм, — мæ цард мын халы». 

«Ма кæн маст, мæ хо, — мын загъта, — ма тыхс, паддзах мæм кæй фæсвдт, 

Уый мæ хъысмæты фыдми у, — уæдæ 'ндæр та йыл цы хæс и?! 

Диссаг, ме 'намонд кæд уыди, диссаг — амонд мæм куы 'ркæсид! 

Мастыл ахуыр дæн, æнæ фыд зæрдæ циндзырагъ бæргæ суид!» 

Чызг налхъуыт-налмас цæссыгтæ калы уадулы хъæпæнтыл, 

Фæлæ басаста йæ зæрдæ, бамыр, — нал ацыд йæ фæндыл. 

Зоны стай — фыд уысм, нæ хъæуы судзгæ сагъæстæ нывæндын. 

Хыз куы ракурид, бæстон дзы цæсгом бамбæхста — тæмæнтын. 

Лал, налхъуыт-налмас рахастон чызгæн ме 'вджид фæрдыгдонæй, 

Уыд сахары аргъ алы дур, алы рухс фæрдыг уыдонæй, 

Зæгъын, бамбæхс сæ де тары, цард куы тонай дывыдонæй, 

Уæд ысбæззой дын, чи зоны, искуыд фервæзай зындонæй. 

«Ахæсс, бахъæудзысты», — ниугæ æз мæ зæд уазæгæн загътон 

Æмæ цагъартæн сæ къухы судзгæ рухс хуры ныссагътон. 

Паддзах рацыди йæ размæ, цинзæл уадындзтæ ныццагътой, 

Чызг — æмыр, æрхæндæг, зæхмæ цæстытæ сæхи æруагътой. 

Гъæтт, ныххæррæтт кодтой адæм, бæстæ змæлд ыссис æгасæй; 

Чызгыл къордтæгæнгæ хастой иутæ иннæты сæ разæй. 

Паддзах фестъæлфыд йæ фенгæ: чызг — рæхснæгдæр талм бæласæй! 

«Уый нæм хур куы 'ртахти, — загъта, — хурмæ чи цы 'рхæсдзæн лазæй!» 

Кодтой куырм йæ рухсæй адæм, — афтæ цæсты тигътæ иста. 

Паддзах йе 'рмттæ цæгъдгæ дзуры: «Цæй, куыд ыл нæ кæнон дис та, 

Нæй зæххон адæмæй йе 'нгæс — у уæларвоны хуызистау. 

Искуы исчи йæ кæд уарзы, уæд — куыд уромы йæ рис та!» 

Чызджы 'рбадын кодта паддзах, хъавгæ схæцыди фæрсыныл: 

«Чи дæ? Радзур-ма, кæмæй дæ? Гъе куыд бахаудтæ дæ зыны?» 

Бамыр уый, йæ хурдзæсгомыл мисхал цины 'ртау нæ зыны. 

Бады къулсæрæй, йæ уд ын сусæг сау сагъæс æхсыны. 

Фысым-паддзахы ныхæстæй чызгмæ ницыдæр нæ хъардта: 

Уый йæ бæллицты йæ фæндаг дард, æндæр кæдæмдæр дардта. 

Уарди 'вдадз былты зыхъхъырæй дæндаг рухс цырен нæ дардта: 

Ау, цы, дам, ыл æрцыд — ноджы дисæй 'гас адæмы мардта. 

Паддзах катай кодта: «Хабар ныр куыд райхалæм, цы хуызы? 

Диссаг у, йæ зæрдæ йе 'муд, ау, куыннæ 'рцæуы хæрзчысыл? 

Кæнæ искæй уарзтæй басыгъд æмæ дард уарзоны мысы; 

Мах æй не 'ндавæм, йæ риуы маст — зæрдæхалæн — нæ сысы. 

Гъе пахуымпар у, фæлгæсы зондæй дардуынгæ бæрзæндты. 

Хъæлдзæг цин дæр æм нæ хъары, дудгæ мастæн дæр нæ сæтты, 

Амонд аргъауыл нымайы, никуы ком фыдæн нæ дæтты: 

Рог, бæлонбазыр — йæ зæрдæ дард кæмдæр тæхы йæ сæнтты. 

Цæй, Хуыцау зæгъæд, мæ фырт уал хæстæй 'гас хæдзар цы ссара! 

Уадз, уæлахизæй йæ фæндаг ацы хурзæринмæ дара! 

Уымæн радзурдзæн æппæтдæр, — иу сæ иннæйы куы 'мбара. 

Мæйы хуры скастмæ уадзут, — йе 'хсæв саудалынджы дара!» 

Ис нæ хицауæн домбай фырт, дардыл йе стыр ном ныннæрыд, 

Алчи 'гъдауджыныл нымайы уыцы фидыцы кæстæры. 

Уæд хæцынмæ уыди лæппу дард, тыхæвзарæн ыстæры. 

Уымæн усагæн æвæрдта фыд ыстъалыты хуыздæры.. 

Чызджы сфæлыстой дариты, — тынгдæр цæсты тигътæ исы. 

Уыйбæрц рухс фæрдгуытæ фенгæ чи нæ бахаудаид дисы?! 

Худ ыл лалæхгæд ныккодтой, худыл хуры а'ырх тын ризы. 

Асæст, мигъæнкъард цæсгом та ног йæ уардигъуыз æвдисы. 

Уат ысфæлыста нæ паддзах, — уый та чи кæд зыдта 'лгъинæй! 

Уаты сæвæрдтой къæлæтджын — сырх ныгуылæйнаг зæринæй, 

Уым йæхи къухæй нæ хицау чызджы сбадын кодта цинæй 

Æмæ хурæнгæс — нæ уазæг — ракаст уырдыгæй æхсинæй. 

Фараст хъахъхъæнæгæн паддзах чызджы бафæдзæхста уаты, 

Ацыд, райдыдта та минас, — тынгдæр бахъæлдзæг уа бадты; 

Рад, Усенæн дзы нæ ферох бирæ хорз лæвæрттæ раттын. 

Сыкъа 'хцонхъæлæс ныууасы, хъуысы гуымсæджы хъæр дардыл. 

Минас бацыдис йæ тынджы, нал уыд сидтытæн кæрон дæр. 

Чызг йæ сыгъд амонд æлгъиты: «Уый кæны та мыл цы бонтæ?! 

Ай кæцæй кæдæм æрхаудтæн рыст, зæрдæрхæндæгæн, сонтæй? 

Ныр цы схос кæнон мæ сæрæн, цард куынæуал мын у 'нцонтæй? 

Цæй, ысфæлварон, уæд та ма, — уарди уазалы цы ризы! 

Фенон, чи зоны, фыдгулæй абон мæн Хуыцау дæр хизы! 

Ау, æмбаргæ лæг йæхимæ царды марæн кард кæд исы? 

Зондджын — уыцы лæг, йæ тыхсты зондмæ чи 'рсиды фæдисы!» 

Чызг йæ хъахъхъæнджытæм басидт, йе 'взаг сададзыдта комы: 

«Ам, мæ къæсæрыл, зæгъут-ма, ныр сымах цы тых уромы, 

Æз йæ чындз ысуон, — нæ уыдзæн, паддзах дзæгъæлы цы домы! 

Уæгъды самадта къæрццæмдзæгъд абон галуаны мæ номыл. 

Нæй мæнæй æхсин сымахæн, иу нæ уыдзæни нæ фæндаг! — 

Нæ уæ саггуырдæн æндавы мæн йæ хъæбатыр, йæ уæндаг, 

Нæ уæ паддзахæн йæ фæндтæ, — уадз, куыдфæнды сæ нывæнда! 

Мæн æндæр фæнды, мæ фæнд мын, цæй, цæмæн кæнут дывæндаг? 

Систон кард, мæхи ныртæккæ ам, уæ цæстыты раз марын, 

Паддзах уе 'ннæты ныццæгъддзæн уадид уый тыххæй, — æмбарын, 

Айсут уый бæсты хæзнатæ, мæнæ ме тары сæ дарын, 

Мæн ысуæгъд кæнут, сымах та маст нæ бахъæудзæн æвзарын». 

Рухс налхъуыт-налмас фæрдгуытæ уазæг йе тарæй ыскалдта, 

Сæрæй лалæхгæд худ систа, уый дæр хъахъхъæнджытæм дардта: 

Айсут атæппæт хæзнатæ, зæгъгæ, — стыр Хуыцау уæ 'рцардта, 

Уый уын, чи зоны, мæн тыххæй ноджы бирæ хæрзтæ ратта! 

Цыма сайæгой дæлимон бацыд хæзнатæн сæ хуызы, — 

Ферох хъахъхъæнджытæй бардзырд, зинæн бахаудтой йæ хызы. 

Загътой, ауадзæм, дам, чызджы, аргъуыц нал кодтой хæрзчысыл, 

Ацы бур хæйрæг — зæринæн, кæс, цы сау диссæгтæ 'нтысы! 

Уас, мæгуыр йæ бон, бур зæрин, — ды кæй уд дарай уацары! — 

Зыд, хъыррыстгæнгæ дæндæгтæй, йе 'гъуыз царды дуг рацæры. 

Исæй не 'фсæды, кæрæф ыл арт, дывыдон арт бандзары; 

Мастæн — иузæрдыг, цинæй — хызт бафты, саргæнгæ, й' адзалыл. 

Йемæ сразы сты, сæ зыдæй бардзырд басастой мæнгардæй, 

Рæвдз ын аивтой йæ дарæс. Галуан цæл ивазынц дарддæр. 

Хъавгæ федде кодтой афтæ чызджы хъахъхъæнæг цагъартæ. 

Рухс мæй сау калмы хъæлæсæй фервæзт, калы та цæхæртæ. 

Айстой цагъартæ сæ сæртæ, — чызгмæ чи ма каст йæ зыны! 

Чидæр хатæны дуар хойы, тыргъмæ рауадтæн, — цы уынын: 

Мæнæ ме 'нкъард уазæг, — чызджы уайтагъд разыдтон, тыхсын ыл, 

Зæгъын, — мидæмæ! Нæ комы, — уый фæвд-бахарæй хъуызын уыд. 

«Балхæдтон мæхи, — мын загъта, — раттæд дын Хуыцау фылдæр ис! 

Уый — дæ рæвдауæг, хæрзамонд демæ уæд æдзух — æмдзæдис! 

Нæй мын ам лæууæн, дæхимæ тухи, хæс тæссаг æгъгъæд ис! — 

Ратт мын бæх, — цæуон, рæхджы мæ, хатын — расурдзысты фæдис». 

Уайтагъд ауадтæн, ифтыгъдæй февзæрд бæхты хуыздæр кæрты; 

Чызджы схизын кодтон, райы, фервæзт, — нал кæны дызæрдыг. 

Уый тæхгæ домбайыл бабадт худгæ хурзæрин дзæгæртын. 

Ехх, цы хуым байтыдтон, уый мын задæй нал бантыст æркæрдын! 

Бон фæкъул, фæхъæр и хъуыддаг, дуне слæууыдысты къахыл, 

Хъула сахарыл æртыхсти, систой джигул кæнын, къахын, 

Зилынц, диссаг нæу — фыццаг дын цæст куы 'рывæриккой махыл. 

«Фенут, — загътон сын, — куыд уыдзæн, сайон æз нæ хорз паддзахы?!» 

Федтой, фесгæрстой нæм, — уæгъды, гъе, цы сæ бон уыд ыссарын! 

Фæдис аздæхтысты 'нкъардæй, паддзах бафтыди фыдсарыл. 

Акса, уый тыххæй нæ галуан саутæ абон дæр ма дары. 

Хур ныл аныгуылд æмбисбон æмæ баззадыстæм тары. 

Ам фæгæдзæ кæн, тæхæд уал мæй цæхæркалгæ йæ бæхыл, 

Байхъус, радзурон, — цæуыл уыд Чачнагиримæ нæ фæхыл: 

Уый мæ цæу уыдис, нымадта мæн йæ хæзгулыл, йæ сæгъыл. 

Лæг йæ рæузондæй æгад у, ус — йæ къахбайæ, — фæзæгъынц. 

У мæ мой мæллæг, æвидыц, уымæ чи кæсы — бецау дæн. 

Чачнагир — рæсугъд, дзырддзæугæ, уый дзы ничи зыдта цаудæй. 

Уарзтам мах кæрæдзи. Нал и, фæлæ не скæндзынæн саутæ, 

Æммыст, уый тугæй ныххуыпп кæн, — кæд ныббарид мын Хуыцау дæр! 

Ус рæузонд кæм нæу, мæ хабар уæгъды срæтыгътон йæ цуры, — 

Зæгъын, сусæгæй мæ бæхыл уый æз арвыстон зынг хуры. 

Ныр нымудзын уыд йæ зæрды, ныр нымадта мæн фыдгулыл, 

Æмæ Стыр Хуыцауæн табу, нал ын бантысдзæни дзурын. 

Зæгъгæ, истæуыл фæмæсты, уый — йæ тæссагдæр æртхъирæн. 

Дæу куы 'рбахуыдтон, æгъгъæл уæд ам нæ уыдтæн Чачнагирæн. 

Уый фæзынд, ды дæр — йæ уæлвæд, тас кæм нæ бавзæрстон бирæ! 

«Аздæх», — уымæн дæм æрвыстон, ам уыд уыцы 'лгъаг зыд бирæгъ. 

Ды кæм аздæхтæ, — 'рбацыдтæ, демæ 'рбахастай рухс тынтæ. 

Иумæ ссардтат мæ — раст, цыма, нал уыд дунейыл устытæ! 

Уымæн бавзæрстон дудгæ маст, уымæн абадтæн рустындæй; 

Уый æцæг фæндыд, — бабын уон: зынд йæ саузæрдæ бустыл дæр. 

Зæгъгæ, уыцы лæг нæ фесæфт, бацыд паддзахмæ, — бæлвырд ын 

Хъуыддаг загътаид йæ мæстæй, — зынд йæ бакастыл, йæ дзырдтыл; 

Мæн ныргæвстаид, мæ мардыл паддзах бафтыдтаид сырдты, 

Ноджы бахсыдтаин хъуамæ раздæр, бирæгъау, мæ фыртты. 

Цæй, цы мæ бон у, Хуыцау дын арфæ ракæнæд мæ бæсты, — 

Мæнæ нал тыхсын дæ фæрцы уыцы сау калмæн йæ цæсты! 

Ныр зæрдæзæгъгæ фæхæст дæн рухсдæр амондæн йæ хæрзтыл, 

Тасæй, раздæрау, нæ ризы уд фыдадзалы тæрæзтыл. 

Автандил ын: «Ма тыхс, — дзуры, — нæй дзы чиныджы хæрззагъдæн: 

Хион, хицон уæвгæ знаг, дам, у фыдызцагæй тæссагдæр. 

Йе 'ууæнк ахæмыл куырмæджы никуы бафтаудзæни саг лæг. 

Чачнагирæй ма тæрс, — уымæй нал ис хифн дæр, ызнаг дæр. 

Фæлæ чызг цы баци, — дзур-ма, загъгай, ардыгæй, дам, араст. 

Ацыд, о, фæлæ кæдæм цыд, кæнæ кæд фæци фæндараст?» 

Ус ныуулæфыд бынозæй, абадт цæстыхаутыл халас: 

«Хурæн ахуыссыд йæ рухс тын, — аскъуыд тасгæ-уасгæ талас!»