Уæрæх, райдзаст уынджы над митыл тæхы дыууæ лæгъз нукконды. Хуры тынтæ сæ уæлцъарыл цъыввыттытæ кæнынц, нуккондтæ тындзынц размæ æмæ афтæ зыны, цыма уынджы исчи дæргъæй-дæргъмæ чысыл релсытæ авæрдта. Уыдон Цæрайы дзоныгъы æфсæн хъусты фæдтæ сты. Бады хъарм палтойы урсдзæсгом сауцæст лæппу æмæ, цыма дуне фыццаг хатт уыны, уыйау цымыдисæй кæсы, фæндагыл сыл чи ‘мбæлы, уыдонмæ, се ‘ппæтмæ дæр. Абон уæлдай хъæлдзæг у Цæра. Нана сдзæбæх. Асæст бонты фæстæ хур дæр ракаст æмæ бæстæ тæмæнтæ калы. Нана акæнид сывæллæтты цæхæрадонмæ Цæрайы, фæлæ та йæ Зæлда нæ бауагъта, фæрынчын та, дам, уыдзынæ ногæй. Зæлда Цæрайы хо у, æртыккаг къласы ахуыргæнинаг. Нана куы рарынчын, уæдæй фæстæмæ йе ‘фсымæры уый кæны. Æмæ та абон дæр Цæра раджы фестад, уæлдай раджы, — Нанайы радзæбæхы цин æмæ йæ хур райхъал кодтой. Акодта йæ дзаумæттæ. Ацы хатт ын дзы зыгъуыммæ иу дæр нæ фæци. Йæхи гæдыйы ‘хсæдтытæ акодта æмæ йæ «автомат», Махнойау, алырдæм суæгъдтыты ласта. Цæра нæ зоны, чи уыд Махно. Бабайæ фехъуыста, уый дæр, дам, æддагонæй, хионæй — алкæй æхста. 

Рагæй уайы над митыл дзоныгъ, ласы Цæрайы дунейы цинтимæ. Хуры тынтæ лæппуйы даргъ цæстыхауты ‘хсæнты мидæмæ гудзиццытæ кæнынц æмæ Цæрайы рæстмæ кæсын нæ уадзынц. Миты уæлæ тыбар-тыбур систой æнæнымæц стъалытæ. Цæра уæлæмæ скаст æмæ сæ йæ цæстыты уæлдæфмæ дæр схæссы. Уым дæр тæмæнтæкалгæ ленчытæ кæнынц. Цæра, уыцы стъалытæм кæсгæйæ, йæ цæстытæ гæзæмæ ‘рцъынд кæны æмæ уæд фены, бирæ æвзист цæстыхаутæ сæ куыд радаргъ вæййы суанг йæхи цæстыхауты онг. Уынджы цæуджытæ арæхæй-арæхдæр кæнынц. Чи, Цæрайау, фалæмæ цæуы, йæ куыдз йæ фæдыл згъоргæ, кæмæн йæ дзоныгъ фæстæмæ раласынц. Уæртæ тротуарыл æрбазынд уынгмæрзæг зæронд лæг дæр. Стыр æрмкъухджын. Йæ дæлæртты — фыййаг æмæ даргъхъæд уисой. Цæра йын йæ ауыгъд бур рихитæм фемдзаст æмæ та йæ зæрдыл æрбалæууыд, сæ кæрты цы митын лæг сарæзтой, уый. Кæддæр Бабаитæ бадынæн цы хус бæласы зæнг ныууагътой, ууыл æй сæвæрдтой. Зæлда йын йæ зæронд куклайы бур дзыккутæй рихитæ сарæзта æмæ йын цыма йæ фындзы бын дыууæ чысыл — пыхцыл уисойы дзуарæвæрд ачынди, уыйау зынынц. Мæди йын йæ ных милæй сахуырста æрфгуытау æмæ сын сæ быны бакодта æвзалыйы къæрттытæ. Алан ыл йæ фыды зæронд худ ныккодта, Ирæ та йын йæ дæларм уисой ныссагъта æмæ — мæнæ æцæг уынгмæрзæг! Цæраиты цинæн кæрон нал уыди, Нанайы дæр ма йæм ракæсын кодтой рудзынгæй. Фæлæ иууыл диссагдæр та кæрчытæм фæкаст. Уыдон гæдыйæ фæтарстысты æмæ, митын лæг кæм уыд, уыцырдæм æрбалыгъдысты. Фæлæ æвиппайды фергъуыйау сты, иугай цæстытæй йæм, сæ сæртæ тилгæ, дызæрдыджы кæстытæ скодтой æмæ, зæгъгæ, мыййаг, уисойæ февзыста, уæд фæпæррæст-æввонг, хъавгæ дæрддзæфты ахызтысты. Иунæг Къатъиты къæйных уасæг нæ фæчъил. Уый, йæ цæстытæ схъулæттæгæнгæ, бæзджын хъæлæсæй бахъуыр-хъуыр кодта æмæ кæрчыты цæстмæ митын лæджы хæдрæзты сæрыстырæй фæцæйцыд, фæлæ йæм æваст афтæ фæкаст, цыма йæ æрцæвы æмæ «хъуыдатт!», зæгъгæ, — йæ сырх базыртæ йæ фæстæ митыл дæлоз аласгæ, асæррæтт ласта. Кæрчытæ, цыма, худгæ бакодтой, уыйау райхъуыст сæ цъæхснаг «къа-къа-къа». 

Æвиппайды машинæйы хъæрмæ Зæлда дзоныгъ фæурæдта æмæ Цæра йæ хъуыдытæй фæиппæрд. Машинæ сæ иувæрсты аселф кодта. Дзоныгъы бос та айтынг, æмæ Цæра фыццаг хатт фемдзаст йæ хойы мæллæг цонджы хъултæм. Дзоныгъ йæ мидбынаты асалд æмæ, æвæццæгæн, уыцы æнæбон цонгæн зын фенкъуысынгæнæн уыд. Цæра хъуамæ рахызтаид, фæлæ уæдмæ размæ феггуырст. Кæсы æмæ стъалытæ ахуыссыдысты. Зæлда йæ иу къухæй Цæрайы ласы, иннæмæй та йæ чингуыты хызын хæссы. Лæппуйы зæрдæ суынгæг. Афтæ тæригъæд æм фæкаст йæ хо, æмæ цæттæ уыд, йæхи йын куы ластаид фæлтау. Фæлæ йæ ‘нæбон зоны Цæра æмæ йæхицæн бынат нал ары. Йæ цæстыхаутæ тъæбæртт-тъæбæртт срæуæг сты, йæ цæссыг тыххæй уромы. Æваст лæппуйы сæры цыдæр рухс хъуыды ферттывта. Йæ цæсгом цины азылд. 

— Зæлда, — рæвдаугæ, лæгъстæмхæццæ хъæлæсæй дзуры йæ хомæ, — ды мæн ласыс, нæ? Æри, æз та дын дæ хызын хæсдзынæн æмæ бæст-бæсты уыдзыстæм. 

Зæлда дзоныгъ фæурæдта, фæхудт Цæрайы ныхасыл, æхсызгон дæр ын уыд æмæ йæм дис дæр фæкаст, ома йæ куыд æрымысыд. Радта йæм хызын. Уый йæ дыууæ къухæй схъæбыс кодта, æмæ дарддæр уайы дзоныгъ. Бирæ уæлдай зынласинаг нæу афтæмæй Зæлдайæн, уый хыгъд, йæ чингуыты уæззау хызынæй ирвæзт у. Кæрæдзийæ бузныг сты хо æмæ æфсымæр. 

Фæсахуыр Зæлда радзурдзæн Нанайæн Цæрайы зондджын æрхъуыдыйы тыххæй. Цæра та сывæллæтты цæхæрадоны йе ‘мбæлттæн, стæй изæры сæ митын лæджы цур, кæрты, Мæдиитæн сæрыстырæй æппæлдзæн, йæ хойы хызын куыд хаста, уый. 

Тæхы митвæндагыл дзоныгъ æмæ йæ алыварс уæлдæфы йе ‘мдзу кæнынц мин-мин судзгæ стъалыйы.