Сау Гуыйман йæ сыгъзæрин сыкъайæ ныууасыд...
Авддæлдзæх фесты зымæджы уазал кæлæнтæ. Хур йæ зæрин тынтæй æврæгътыл фæйнæрдæм ахæцыд æмæ йæ хъармæй барæвдыдта зæхх. Ныззæлланг кодтой сæ райгæ хъæлæстæй къададæттæ, уыцы хъæлдзæгæй згъордтой, уираг дурты сæрты гæппытæгæнгæ, хуссæрттæ фæцъæх сты, къуыбырæфтаугæ бæлæстæ дæр скалдтой сæ хуыз, мæргътæн се 'нæмæт цъыбар-цъыбурæй байдзаг и дуне, сæ хъарм хуыккомтты базмæлыдысты сырдтæ дæр.
Сулæфыди æрдз. Комы дымæгæй, фыдæлтыккон хъæды арфæй хъуысыд æнахуыр уынæр. Нарæг хохаг фæндæгтыл арæхдæр зынын байдыдтой иугай барджытæ, сæ уæлæ хъуынджын нымæттæ, афтæмæй. Арæх-иу райхъуысти сæ зарын:
— О, бæлццон, дæуыл йæ базыр
Ахсæв Сау Барæг æруадзæд...
Бæх — нæрæмон, ды — хъæбатыр,
Нæй æмбал дæ кард, дæ арцæн...
...Сау Барæг цæудзæн дæ фарсмæ,
Ды куы тæлæт кæнай исты,
Æмæ де 'фтиаг хæдзармæ
Ды æрхæсдзынæ æвзистæй.
Фæлæ ныр уыцы зарæджы мæт нæ уыди сахъ лæппу Агуыбейы. Зæрæхсидафон саргъ не 'вæрдта йæ бæхыл æмæ йæ нарæг хохаг къахвæндæгтыл не 'скъæрдта сæумæцъæхтæм. Агуыбейы фарнæн нæ ныууасыди йæ сыгъзæрин сыкъайæ сау Гуыйман. Йе 'мгæрттимæ куывдты дæр нал бадти Агуыбе. Æндæр æнкъарæнтæ йын хостой йе 'взонг зæрдæйы къултæ. Йæ сæрымагъзы цы фыдвæнд райгуырд, уый йын æнцой нæ лæвæрдта.
Знон æм фæдзырдтой мыггаджы хистæртæ.
— Агуыбе, — уайдзæфгæнæгау æм бакасти зæронд Дзамболат, лæппу куыддæр къæсæрæй бахызт, афтæ. Иннæтæ дæр æм се 'ргом разылдтой.
— Хорз зонд дæм не 'рцыди, лæппу, — йæ сæр батилгæйæ загъта Дзамболат. — Нæ фыдæлты кад, нæ мыггаджы намыс хъуамæ цæсты гагуыйау хъахъхъæнæм. Гуыбиаты уæздан мыггаджы намыс... Ды та нын нæ ном цъыфы сæвдулынмæ хъавыс æгас комы дзыллæты цур. Ныхъхъуытты уадз де 'рра сæнттæ, æмæ нын дзырд ратт... Æрæмбар дæхи... Сылгоймаджы уацары бахауын худинаг у... Мыггаджы хистæрты раз дзырд ратт!.. Худинаг ма 'рхæссæм нæ сæрмæ...
Агуыбе æфсæрмыгæнгæйæ лæууыди дуары фарсмæ, йæ сæр æруагъта æмæ ницы дзырдта. Дзамболаты карз ныхæстæ йæм, æвæццæгæн, хъаргæ дæр нæ бакодтой, уымæн æмæ йæ хъустыл æндæр ныхæстæ уадысты. Уарзон чызджы æнкъард æмæ уынгæг хъæлæс ын рæхуыста йæ зæрдæ:
— Бар дын нæ ратдзысты, Агуыбе, бар дын нæ ратдзысты. Дæ аккаг нæу, сау адæмæй у, зæгъгæ, зæгъдзысты... Гуыбиатæ сæрыстыр мыггаг сты... Ферох мæ кæн. Ныууадз мæ. Дæу æмæ мыггаджы 'хсæн æрлæууын мæ нæ фæнды.
Чызг райста лæппуйы арм, йæ русмæ йæ нылхъывта æмæ ныккуыдта. Цырын арты сыгъди Агуыбейы хивæнд зæрдæ. Чызджы сæрыл рæвдаугæ схæцыд æмæ сабыр, фæлæ фидар хъæлæсыуагæй загъта:
— Зæлиго, мæн уыдзынæ ды. Уый тыххæй дын Агуыбе дзырд дæтты. Тæрсын чи нæ зоны, уыцы Агуыбе...
...Ныр уыцы Агуыбе лæууы мыггаджы хистæрты раз, æмæ та йæ Дзамболат ноджы тызмæгдæрæй баййардта:
— Цы ныхъхъус дæ?! Исты зæгъ!
Агуыбе хистæры хъæрæй фестъæлфыд æмæ сеппæтыл дæр йæ цæст ахаста:
— Мæ дзуапп зонын уæ фæнды? Æгæр дæр ма йæ зонут.
Уый адыл цæхгæр фæзылд æмæ сæ цурæй рацыд.
...Æнæхъæн бон фæцæттæ кодта йæхи Агуыбе. Йæ хъысмæт лыггонд кæй у, уый зыдта. Ноджы ма иу хатт æрæмбырд уыдзысты мыггаджы хистæртæ, æмæ сын сæ фæндыл куы нæ сразы уа, уæд ыл бахъоды кæндзысты. Афтæмæй æнæхион, æвæгæсæгæй цоппай кæндзæни дунейыл. Фæлæ йæ сомбонæй нæ тæрсы Агуыбе. Хъæды тарфы йын ис нысангонд бынат. Уым сараздзæн йæ къæс. Æвзонг, хъаруджын æмæ æхсарджын у Агуыбе. Æмæ бафæраздзæн алцæмæндæр.
Агуыбе йæ хъал æвсургъы барц дауы йæ тыхджын къухæй. Хъуыды кæны:
— О, Зæлиго, дæу тыххæй Гуыбиаты кадджын мыггагыл ауыгътон мæ къух...
Агуыбе мысы йæ уарзон чызджы фæлмæн æнгас, йæ рæвдаугæ ныхас, фæлæ... йæ фыды уæзæг ныууадзын дæр æй нæ фæнды... Лæппу скасти, къæдзæхы сæрыл цы бæрзонд мæсыг лæууыд, уымæ... Уый сæрмæ схиздзысты æмæ ралгъитдзысты Агуыбейы, йæ мыггаджы ныхмæ чи рацыд, уыцы хивæнды.
Агуыбе йæ бæхыл абадт, ехсæй йæ æрцавта, уайгæ-уайын йæ хъримагæй фехста æмæ йæ райгуырæн къæсы ердойы сæрæй дур акъуырдта, стæй уадидæгæн мигъы фæлмы атади...
Фыдæлтыккон тар хъæд æмризæджы ризы. Уад йæ тыхджын къухæй акъул кæны къабузджын бæлæсты цъуппытæ... Хъуынтъыз æмæ æнтъыснæг у хъæд...
— Рауай ма ардæм, Зæлиго!.. Абад мæ цуры... Уæд та дын Гуыбиаты хъæбатыр Агуыбейы зарæг акæнин?.. Уæздан æмæ кадджын мыггагæй чи у, уыцы Агуыбейы зарæг... Туг... æфсымæры туг ныккалди мæн æмæ мæ мыггаджы 'хсæн... Агурынц нæ Гуыбиатæ хъæдты... Агурынц. Фæлæ фендзыстæм, цы ссарой, уый... Зæлиго, куы мæ амарой, уæд-иу мын, дæ гуыбыны цы лæппуйы хæссыс, уый мæ туг райсæд... Байрæзæд туг райсынмæ... Ард бахæр... Абон, Зæлиго, комы фæцæйцыдтæн мæ бæхыл. Сау Фыййагдон къæдзæхæй кæм хауы, уым амбæлдтæн ме 'рвадыл, Дзамболаты фырт Алиханыл. Мæ ныхмæ бæхыл æрбацæйцыди. Нæ мæ базыдта. Кæрæдзимæ куы бахæццæ стæм, уæд æм æз сдзырдтон: «Дæ фæндаг раст уæд, Дзамболаты фырт сахъ Алихан». Алихан, йæ топп сæргъæвта æмæ фæхъæр ласта: «Æлгъыст фæу, йæ къона чи фæчъизи кодта, уыцы куыдз!» Æз айтæ-уыйтæ нал фæкодтон, æмæ йæ дамбацайæ багæрах кодтон... Фæндаггæрон баззади Алиханы мард... Гуыбиаты цъæх мæсыджы бынмæ æрбазгъордзæн йæ бæх æмæ йæ сæфтæгæй ныххойдзæн зæхх... Уынгæг хъæлæсæй ныууасдзæни... Талынг къуымтæй разгъордзысты сылгоймæгтæ æмæ сæ дзыккутæ тондзысты. Æмдзыхæй ард бахæрдзысты мыггаджы лæппутæ. Хъуыздзысты фæндæгтыл. Исты ссардзысты цымæ?.. Куыннæ стæй!.. О... туг... сырх туг... æфсымæры туг ныккалди... Зæлиго, рацу мæм хæстæгдæр!.. Ды хъусыс фыдæлтыккон хъæды уынæрмæ... Тæрсыс æмæ зыр-зыр кæныс. Фæлæ рæстдзæвин у Агуыбе, йæ къухы цæф уæззау у... Тызмæг у Агуыбе... Иунæг Агуыбе...
Зæлиго... Зæлиго...
